Σάββατο 24 Απριλίου 2010

Ο Πέτρος Κόκκαλης

Ο Πέτρος Κόκκαλης (Λειβαδιά 1886- Βερολίνο 1962) υπήρξε διαπρεπείς γιατρός, καθηγητής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Χούμπολτ στην Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας, μέλος του ΚΚΕ, γραμματέας της Υγείας στην κυβέρνηση της ΠΕΕΑ και Υπουργός Υγείας στην προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση κατά την περίοδο του εμφυλίου. Το δημοτικό και το γυμνάσιο το τέλειωσε στη γενέτειρά του και κατόπιν ήρθε στην Αθήνα, όπου φοίτησε στην Ιατρική στα 1911-1913. Συνέχισε τις σπουδές του στα Πανεπιστήμια του Βερολίνου(1913-1914), της Ζυρίχης (1915-1916) και της Βιέννης(1916-1917, από όπου και έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα. Εργάστηκε την περίοδο 1919 έως το 1928 στην Γερμανία στο πλάι του καθηγητή Σάουμπερμπουχ στη χειρουργική κλινική του Πανεπιστημίου του Μονάχου. Στο διάστημα αυτό άρχισε να δημοσιεύει τα πρώτα αποτελέσματα των ερευνών του πάνω στα ζητήματα της χειρουργικής. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, το 1929, δημοσίευσε το σύγγραμμά του, τη «Χειρουργική», η οποία αποτελούσε μια σπουδαία εργασία για την εποχή της έκδοσής της. Το Μάη του 1929, έγινε υφηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στο διάστημα 1929 - 1935, ήταν διευθυντής Χειρουργικού Τμήματος του Δημοτικού Νοσοκομείου «ΕΛΠΙΣ». Από το 1935 έως το 1939 εργάστηκε ως τακτικός καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών στην έδρα της Εγχειρητικής Τοπογραφικής Ανατομικής και ως διευθυντής της III Χειρουργικής Κλινικής του Νοσοκομείου «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ». Το 1939 έγινε τακτικός καθηγητής στην έδρα της Χειρουργικής και διευθυντής της XI Πανεπιστημιακής Κλινικής Αθηνών στο «ΑΡΕΤΑΙΕΙΟΝ» Νοσοκομείο. Στις θέσεις αυτές παρέμεινε έως το 1942, που απολύθηκε για πολιτικούς λόγους, όπως, άλλωστε, συνέβη και με πολλούς άλλους ΕΑΜίτες και προοδευτικούς πανεπιστημιακούς. Στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, ο Π. Κόκκαλης πήρε μέρος από τη θέση του συμβούλου χειρουργού στο Σώμα Στρατού στην Ηπειρο. Στη συνέχεια, συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση και από τον Απρίλη έως τον Οκτώβρη του 1944 διατέλεσε γραμματέας (υπουργός) Υγείας και Πρόνοιας της ΠΕΕΑ (Κυβέρνηση του Βουνού). Την ίδια χρονιά έγινε μέλος του ΚΚΕ. Μετά το Δεκέμβρη και τη Βάρκιζα, ο Πέτρος Κόκκαλης αγωνίστηκε, μαζί με άλλους επιστήμονες, για τη συνένωση των κομμουνιστών, ΕΑΜιτών, αριστερών και προοδευτικών επιστημόνων. Υπήρξε έτσι ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Επιστημονικής Εταιρείας Μελέτης Νεοελληνικών Προβλημάτων «Επιστήμη - Ανοικοδόμηση». Στον Εμφύλιο, συμμετείχε στην Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση, σ' όλη τη διάρκεια της ζωής της, από τη θέση του υπουργού Υγιεινής και Παιδείας. Ο ίδιος συνέβαλε σημαντικά στην οργάνωση του Κεντρικού Νοσοκομείου του Δημοκρατικού Στρατού της Ελλάδας στο Γράμμο και την Υγειονομική Υπηρεσία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Δημιουργήθηκαν αρκετά κινητά ορεινά χειρουργεία και φτιάχτηκαν σχολές μεσαίων υγειονομικών στελεχών, από τις οποίες αποφοίτησαν 152 αντάρτες, που ονομάστηκαν ανθυπολοχαγοί. Από την Υγειονομική Υπηρεσία του Γενικού Αρχηγείου εκδόθηκε ένα βιβλιαράκι πρώτων βοηθειών, με τίτλο «Απλές οδηγίες για το νοσοκόμο και τον αντάρτη». Στο διάστημα 1950 - 1955, θα αναπτύξει μεγάλη δράση από τη θέση του υπευθύνου της ΕΒΟΠ (Επιτροπή Βοήθειας στο Παιδί). Από τη θέση αυτή θα βοηθήσει στη μεταφορά στις ανατολικές χώρες χιλιάδων παιδιών αριστερών. Το 1950 έλαβε μέρος στο συνέδριο που ίδρυσε το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ειρήνης, του οποίου και αναδείχτηκε μέλος, δίπλα στον Πάμπλο Πικάσο, στον Λουί Αραγκόν, στον Ζολιό και την Μαρί Κιουρί, στον Τζον Μπερνάλ Ντέσμοντ, στον Ιβ Μοντάν κ.ά. Το 1954, του έγινε πρόταση από τον υπουργό Επιστημών της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας να εργαστεί μόνιμα στο Βερολίνο. Από το Μάη του 1955, εργάστηκε ως διευθυντής του Ινστιτούτου Πειραματικής Χειρουργικής της Καρδιάς και των Αγγείων στην Ακαδημία Επιστημών του Βερολίνου, η οποία τον εξέλεξε παμψηφεί μέλος της, το 1959. Το 1957 έγινε καθηγητής στην έδρα της Χειρουργικής του Πανεπιστημίου «Χούμπολντ». Ταυτόχρονα, από το 1957 έως το 1962, διατέλεσε πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής Πολιτικών Προσφύγων Ελλάδος (ΚΕΠΠΕ). Την 1η Δεκέμβρη του 1961, ενάμιση μήνα πριν από το θάνατό του, ο Πέτρος Κόκκαλης τιμήθηκε με το ανώτατο παράσημο «Εργασίας» από την κυβέρνηση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Η συμβολή του στην επιστήμη της νευρολογίας είναι πάρα πολύ σημαντική. Είχε «οσμιστεί» τη ραγδαία άνθηση που θα είχε ο τομέας της νευροχειρουργικής. Για αυτόν τον λόγο πιθανότατα κατέγραφε με κάθε λεπτομέρεια τα πεπραγμένα από τις πρωτοποριακές νευροχειρουργικές επεμβάσεις που διενεργούσε για την εποχή του με τα πενιχρά μέσα που διέθετε, μολύβι και χαρτί, δημιουργώντας έτσι την πρώτη «βάση δεδομένων» στον τομέα της νευροχειρουργικής στην Ελλάδα. Σήμερα, επτά δεκαετίες αργότερα, οι έλληνες νευροχειρουργοί του θεραπευτηρίου Ευαγγελισμός έχουν τη δυνατότητα- με τη χείρα βοηθείας της πιο προηγμένης τεχνολογίας- να αντικαθιστούν αυτές τις χειρόγραφες σημειώσεις με ψηφιακά δεδομένα τα οποία δομούν αναλυτικές, ηλεκτρονικές βάσεις που «χαρτογραφούν» τις νευρολογικές παθήσεις στη χώρα μας. Η πολύτιμη αυτή «χαρτογράφηση» είναι μία από τις ποικίλες δραστηριότητες του Ελληνικού Κέντρου Νευροχειρουργικής Ερευνας (ΕΚΝΕ) που για αυτό το λόγο φέρει το όνομά του. Ο Πέτρος Κόκκαλης είχε παντρευτεί τη Νίκη Κόκκαλη με την οποία έκαναν τον Σωκράτη Κόκκαλη, γνωστό σήμερα μεγάλο επιχειρηματια, και την Αυγή Κόκκαλη. Η Νίκη Κόκκαλη συμπαραστάθηκε στον σύζυγό της σε όλες τις δύσκολες στιγμές, στην Κατοχή, και μετά, στον Εμφύλιο, ανέλαβε όλο το βάρος της οικογενείας, ιδιαίτερα των δύο παιδιών. Ο Πέτρος Κόκκαλης πέθανε στις 16 Γενάρη του 1962. Η οικογένεια του Πέτρου Κόκκαλη, ζήτησε από την τότε κυβέρνηση του Κ. Καραμανλή να επιτραπεί η μεταφορά της σορού του στην Ελλάδα. Η κυβέρνηση, παρά τις συνθήκες της αντικομμουνιστικής μετεμφυλιακής ψύχωσης που επικρατούσαν τότε, έδωσε την έγκριση.

3 σχόλια:

nikos είπε...

Κι εδώ βέβαια ΔΕΝ ισχύει το "τα στερνά τιμούν τα πρώτα", αν σκεφτεί κανείς τη ζωή των απογόνων του.

akrat είπε...

μπράβο για την ανάρτησή σας

Κατερίνα Τοράκη είπε...

Να συμπληρώσω ότι ο Πέτρος Κόκκαλης άνήκε στην ομάδα των γιοατρών που είχαν υποστηρίξει τη χρήση της δημοτικής γλώσσας και στην ιατρική ορολογία, πράγμα ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Ως πρόεδρος της Ιατρικής Εταιρείας και Υπουργός της Κυβέρνησης του Βουνού στη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης, είχε δώσει σχετική ομιλία στις αρχές του 1943. Το αναφέρω εδώ: http://www.eleto.gr/download/Conferences/8th%20Conference/Papers/8th_27-21_TorakiKaterina_Paper_V01.pdf.

πόσοι μας διάβασαν: