Ο Γεώργιος Β

Ο Γεώργιος Β΄ Γλύξμπουργκ (Τατόι 1890 – Αθήνα 1947) υπήρξε βασιλιάς της Ελλάδας τις πιο κρίσιμες περιόδους για την ελληνική ιστορία και τον ελληνικό βασιλικό οίκο. Γεννήθηκε στις 20 Ιουλίου του 1890 στην θερινή βασιλική έπαυλη στο Τατόι. Ως πρωτότοκος γιος του Διαδόχου και μετέπειτα Βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄ και της Σοφίας, αδελφής του Γουλιέλμου της Γερμανίας, τέθηκε πρώτος στη σειρά διαδοχής. Σπούδασε στη Νομική Σχολή και στη σχολή των Ευελπίδων απ' όπου αποφοίτησε το 1909 με το βαθμό του ανθυπολοχαγού. Όταν άρχισαν οι Βαλκανικοί πόλεμοι, πολέμησε ως υπασπιστής του πατέρα του, 1912 - 1913, στη Μακεδονία και Ήπειρο και πήρε το βαθμό του λοχαγού. Κατά τη διάρκεια του Κινήματος της Εθνικής Αμύνης το 1917 ακολούθησε τον πατέρα του στην εξορία στην Ελβετία. Έτσι, παραμερίστηκε στη σειρά διαδοχής από το μικρότερο αδελφό του Αλέξανδρο, κατόπιν απαίτησης της Αντάντ και του Βενιζέλου. Παρακάμφθηκε ακόμη μια φορά από την διαδοχή καθώς ο Παύλος Κουντουριώτης ανέλαβε την Αντιβασιλεία. Επέστρεψε από την εξορία το 1920, μετά την ήττα του Βενιζέλου και την επαναφορά του Κωνσταντίνου στο θρόνο. Στις 27 Φεβρουαρίου 1921 παντρεύτηκε την πριγκίπισσα της Ρουμανίας Ελισάβετ (1894-1956). Ο γάμος κράτησε 14 χρόνια και διαλύθηκε με διαζύγιο λίγους μήνες πριν την επάνοδο του Γεωργίου στον θρόνο το 1935. Η ατεκνία, πολύ σημαντικό πρόβλημα σε ένα βασιλικό οίκο, φαίνεται ότι υπήρξε η βάση της κρίσης. Από τα 1921 το καθεστώς των αντιβενιζελικών και ο ίδιος ο θρόνος βρίσκονται σε κρίση. Ο ίδιος ο Γεώργιος έγινε δεκτός με αγανάκτηση από τους στρατιώτες της Μικράς Ασίας με αίτημα να απολυθούν. Ανέβηκε στο θρόνο για πρώτη φορά το 1922, όταν μετά την ήττα η επαναστατική κυβέρνηση Πλαστήρα – Γονατά επέβαλε την παραίτηση του Κωνστανττίνου. Θεωρήθηκε ένοχος για το στρατιωτικό πραξικόπημα των στρατηγών Λεοναρδόπουλου – Γαργαλίδη, διότι κράτησε ουδέτερη στάση προκαλώντας έτσι προκαλώντας τη λαϊκή δυσφορία και εκθέτοντας το στέμμα. Η νέα Βουλή ορκίζεται τον Δεκέμβριο του 1923 και η κυβέρνηση Γονατά συνέστησε στον Γεώργιο να αποχωρήσει από την χώρα, ώσπου να αποφασιστεί η τύχη του πολιτεύματος. Έτσι στις 19 Δεκεμβρίου ο βασιλιάς εγκατέλειψε τη χώρα. Αντιβασιλιάς ορίστηκε για ακόμη μια φορά ο Παύλος Κουντουριώτης. Όλα τα μέλη της βασιλικής οικογένειας άρχισαν να αναχωρούν από την Ελλάδα. Ο ίδιος με τη σύζυγό του εγκαταστάθηκαν στη Ρουμανία. Λίγο αργότερα αυτός αναχώρησε για τη Μεγάλη Βρετανία, όπου και εγκαταστάθηκε μόνιμα κάτω από την προστασία του εκεί Βασιλιά Γεωργίου Ε΄. Λίγους μήνες αργότερα, στις 25 Μαρτίου 1924, ανακηρύχθηκε Αβασίλευτη Δημοκρατία με απόφαση της εθνοσυνέλευσης. Ο ίδιος και ολόκληρη η δυναστεία κηρύχθηκαν έκπτωτοι. Το ψήφισμα τέθηκε στο Δημοψήφισμα της 13η Απριλίου 1924 και εγκρίθηκε με το 69% της λαϊκής ψήφου. Ο Γεώργιος ουδέποτε αναγνώρισε το νέο καθεστώς θεωρώντας το προϊόν βίας. Το αντιβενιζελικό Λαϊκό Κόμμα αναγνωρίζει τη νέα κατάσταση, ενώ πολλοί φιλοβασιλικοί δε δείχνουν ιδιαίτερη συμπάθεια στο πρόσωπο του Γεωργίου διότι δεν ενήργησε ώστε να αποφευχθεί η εκτέλεση των Έξι. Το 1933 οι συνθήκες όμως αρχίζουν να αλλάζουν στην Ελλάδα με την επάνοδο στην εξουσία του Λαϊκού Κόμματος. Το 1934 αλαζονικές συνεντεύξεις του τέως βασιλιά με αντικοινοβουλευτικούς υπαινιγμούς, δηλώσεις του πρίγκιπα Νικολάου και η ίδρυση φιλοβασιλικού συλλόγου υπέρ της εκλογής του τελευταίου στη θέση του προέδρου της Δημοκρατίας προκάλεσαν τους Φιλελεύθερους και καταδείκνυαν τις διαθέσεις μερίδας του αντιβενιζελικού πολιτικού κόσμου, αλλά και του έκπτωτου οίκου για το πολίτευμα. Στα 1935 οι αντιβενιζελικοί έχουν επικρατήσει μέσα σε ένα καθεστώς σχεδόν εμφυλιοπολεμικό ανάμεσα στις δύο παρατάξεις. Το αποτυχημένο φιλοβενιζελικό πραξικόπημα  του στρατηγού Οθωναίου με την υποστήριξη του ίδιου του Βενιζέλου αντιστρέφει οριστικά το κλίμα για τη Δημοκρατία. Η κυβέρνηση των Λαϊκών του Π. Τσαλδάρη κάτω από τις πιέσεις της βάσης του κόμματος επικοινωνεί με τον έκπτωτο μονάρχη και διαπραγματεύεται μαζί του την επιστροφή. Ο Γεώργιος θέτει όρους. Πολλά κόμματα όμως Ελευθερόφρονες του Μεταξά, Βασιλόφρονες, ο Κονδύλης κ.α., καθώς και στρατιωτικοί επεξεργάζονται όμως τη βίαιη ανατροπή της Δημοκρατίας. Έτσι, μετά το Στρατιωτικό Κίνημα των Παπάγου, Ρέπα, Οικονόμου στις 10 Οκτωβρίου που οργανώθηκε από τον Γ. Κονδύλη, καταργήθηκε η Αβασίλευτη Δημοκρατία και επαναφέρθηκε προσωρινά σε ισχύ το Σύνταγμα του 1911 και ορίστηκε νέο Δημοψήφισμα για την επαναφορά της Βασιλείας. Ο Βενιζέλος διεμήνυσε ότι θα αναγνώριζε το αποτέλεσμα ενός τίμιου δημοψηφίσματος. Η διαδικασία τελικά σφραγίστηκε από τη νοθεία και τη βία. Έτσι, ο Γεώργιος επανήλθε στις 25 Νοεμβρίου 1935 και η κρίση της νομιμοποίησής του ξεπεράστηκε γρήγορα. Αντιλαμβανόμενος τα λάθη του θρόνου, να συμμετέχει δηλαδή ενεργά στην παραταξιακή διαπάλη, ο Γεώργιος χαράσσει νέα στρατηγική. Προσπαθεί να συμφιλιώσει τις δύο παρατάξεις, ώστε να φανεί υπερκομματικός εγγυητής του έθνους, όπως πίστευε ότι ταιριάζει σε έναν βασιλιά. Στην πραγματικότητα επιθυμούσε μια πιο ουσιαστική και κοινά αποδεκτή παρέμβαση στα πολιτικά πράγματα. Έτσι, προχώρησε στη συγκρότηση υπηρεσιακής κυβέρνησης υπό τον καθηγητή της νομικής σχολής Κωνσταντίνο Δεμερτζή και διενήργησε τις εκλογές της 26ης Ιανουαρίου 1936 με απλή αναλογική, στην οποία καμία παράταξη δεν κατάφερε να εξασφαλίσει αυτοδυναμία. Με αυτόν τον τρόπο αποκτά σημαντικά πλεονεκτήματα παρέμβασης του θρόνου. Για την αποφυγή αντιμοναρχικής κυβέρνησης ΚΚΕ-Φιλελευθέρων, ύστερα από το συμφωνητικό Σοφούλη-Σκλάβαινα, και σε μια περίοδο έντονων κοινωνικών αναταραχών με το εργατικό κίνημα και τον λαό να βρίσκονται σε συνεχείς κινητοποιήσεις, διορίζει τον Ιωάννη Μεταξά πρωθυπουργό. Η αντικομουνιστική ρητορεία και η εξέγερση του 1936 στη Θεσσαλονίκη επιτρέπει τη συναίνεση όλων των κομμάτων στην κήρυξη της δικτατορίας στις 4 Αυγούστου, λίγες μέρες πριν από την μεγάλη συγκέντρωση των συνδικάτων. Ο Γεώργιος όχι μόνο ανέχθηκε, αλλά και υποστήριξε τις φασιστικές κατευθύνσεις του καθεστώτος. Τελικά, η σύνταξη με τους συμμάχους στον επερχόμενο πόλεμο καθορίστηκε σίγουρα από τις οικονομικές δεσμεύσεις με την Βρετανία και την παραδοσιακή σύνδεση της Ελλάδας με αυτήν, αλλά συνέβαλε και ο ίδιος με την φιλοβρετανική του πολιτική. Ο ίδιος κατάφερε να διατηρήσει τον έλεγχο των ενόπλων δυνάμεων. Όταν πέθανε ο Μεταξάς στις 29/1/1941, ο Γεώργιος διόρισε πρωθυπουργό τον τραπεζίτη Αλ. Κορυζή, ενώ το υπάρχον υπουργικό συμβούλιο παρέμεινε όπως είχε. Όταν η γερμανική απειλή είχε αρχίσει να γίνεται πλέον ορατή πέτυχε την ενίσχυση της Ελλάδας από περιορισμένο αριθμό αγγλικών στρατευμάτων. Με την είσοδο των Γερμανών ο πρωθυπουργός Κορυζής αυτοκτόνησε και ο στρατηγός Τσολάκογλου συνθηκολόγησε. Τέσσερις ημέρες πριν εισέλθουν οι Γερμανοί στην Αθήνα ο Γεώργιος κατέφυγε μαζί με την Κυβέρνηση και δυνάμεις του ναυτικού και της αεροπορίας μέσω Κρήτης στην Αίγυπτο. Στο Κάιρο οι μεταξικοί υπουργοί παύθηκαν και ο Γεώργιος με τον Τσουδερό πρωθυπουργό ανασχημάτισαν την κυβέρνηση με φιλοβενιζελικούς υπουργούς και πρόσωπα που συμμετείχαν σε αντιδικτατορικές κινήσεις. Ενώ η ελληνική εξόριστη κυβέρνηση παρέμεινε στο Κάιρο, ο ίδιος έφυγε στο Λονδίνο. Εκεί κήρυξε την παύση του καθεστώτος της 4^ης Αυγούστου. Στο Λονδίνο διέμεινε όλο τον καιρό του πολέμου. Η ανάπτυξη του ΕΑΜικού κινήματος ανέτρεψε πλήρως τις προπολεμικές συνθήκες και παραδόσεις, οπότε φαινόταν πως το μεταπολεμικό κλίμα θα ήταν σχεδόν δεδομένα αρνητικό για τον θρόνο. Το 1943 ο Γεώργιος δήλωσε ύστερα από παρότρυνση του Τσουδερού ότι μετά την απελευθέρωση «θα επανεξετάσει μαζί με την κυβέρνηση το ζήτημα της επιστροφής του στην Ελλάδα». Παρά τη δήλωση αυτή το κλίμα δεν έγινε πιο ευνοϊκό για αυτόν. Την άνοιξη του 1944 σχηματίστηκε η Κυβέρνηση του Βουνού, ενώ στη Μέση Ανατολή εκδηλώθηκαν αλλεπάλληλα κινήματα εναντίον της επιστροφής του Γεωργίου και της Βασιλείας. Μπροστά στην κρισιμότητα της κατάστασης ο Γεώργιος επέστρεψε στο Κάιρο. Ο Τσουδερός παραιτήθηκε και την κυβέρνηση ανέλαβε ο Σοφ. Βενιζέλος με την βοήθεια του υποναυάρχου Βούλγαρη, που κατέστειλε τελικά το δημοκρατικό κίνημα των αξιωματιοκών. Τρεις ημέρες αργότερα εντολή διακυβέρνησης έλαβε ο Γ. Παπανδρέου. Με τη συνθήκη του Λιβάνου σχημάτισε κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και έπεισε το Γεώργιο να παραμείνει στο εξωτερικό. Ο Γεώργιος δέχτηκε, αλλά διαφώνησε στον διορισμό αντιβασιλέα. Η εξέγερση των Δεκεμβριανών και η ήττα του ΕΑΜ καθόρισε τελικά τις εξελίξεις. Οι Βρετανοί προκειμένου να διαφυλάξουν την ενότητα του αστικού κόσμου αναγκάστηκαν να διορίσουν Αντιβασιλέα και προσωρινό αρχηγό του κράτους τον συμπαθή στους Βενιζελικούς Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Δαμασκηνό. Το συντηρητικό στρατόπεδο βγήκε ενισχυμένο και τελικά, συμφωνήθηκε και έγινε αποδεκτό το πολίτευμα να κριθεί από δημοψήφισμα. Έτσι στο αμφιλεγόμενο Δημοψήφισμα της 1ης Σεπτεμβρίου 1946 επικράτησαν οι οπαδοί της Βασιλείας (69% υπέρ της επανόδου του Γεωργίου Β΄). Ο Γεώργιος επέστρεψε στις 27 Σεπτεμβρίου 1946 για να πεθάνει αιφνίδια την 1η Απριλίου 1947 από καρδιακή ανακοπή. Αρχικά μάλιστα, λόγω της ημέρας, δεν έγινε πιστευτή η είδηση του θανάτου του. Ετάφη στο βασιλικό κοιμητήριο, στο Τατόι. Ήταν ηλικίας 57 ετών. Επειδή από το γάμο του με την Ελισάβετ δεν είχε αποκτήσει παιδιά τον διαδέχτηκε ο αδελφός του και μέχρι τότε διάδοχος Παύλος. Ο Γεώργιος ακολούθησε την παράδοση του οίκου των Γλύξμπουργκ να παρεμβαίνει ουσιαστικά στα πολιτικά πράγματα και να τείνει προς τον πολιτειακό συγκεντρωτισμό. Η στάση αυτή κόστισε εξορίες και την πιο πρόσφατη τελική έξωση του στέμματος. Ωστόσο, ο ίδιος υπήρξε ισχυρή προσωπικότητα, ικανός να χειριστεί με επιδεξιότητα καταστάσεις. Όμως το βασιλικό πολίτευμα στην Ελλάδα είχε κλονιστεί σημαντικά από τον Εθνικό Διχασμό. Η ομαλοποίηση της πολιτικής ζωής προϋπέθετε συμβιβασμούς που οι Γλύξμπουργκ δεν ήταν ποτέ διατεθειμένη να αποδεχτούν.