Κυριακή 22 Ιουλίου 2012

Για τη Χαλυβουργία (Γιάννης Ρ.)



Με τα παρακάτω θέλω να ξεκαθαρίσω ορισμένα σημαντικά σημεία σχετικά με την απεργία στη Χαλυβουργία. Δυστυχώς παρατηρώ εκτεταμμένη παραπληροφόρηση γύρω απο το θέμα της απεργίας, η οποία οφείλεται κυρίως στη μονομερή κάλυψη του θέματος απο τα ΜΜΕ, η οποία βρίσκει εύφορο έδαφος στην τυφλή αποστροφή που νιώθει ενός σημαντικού μέρους του κόσμου προς οτιδήποτε σχετίζεται με το ΠΑΜΕ ή το ΚΚΕ.

Αιτήματα Σωματείου
Οι 24ωρες επαναλαμβανόμενες απεργίες στο εργοστάσιο της Ελληνική Χαλυβουργίας στον Ασπρόπυργο ξεκίνησαν την 1/11/2011 όταν ο εργοδότης κάλεσε τους εργαζόμενους να διαλέξουν μεταξύ 180 απολύσεων ή 5ωρη 5ήμερη εργασία με 40% μειωμένες αποδοχές (που προφανώς οι εργαζόμενοι δε θα μπορούσαν να αναπληρώσουν απο κάπου αλλού στο “ελεύθερο” 3ωρο τους). Εν τω μεταξύ, η παραγωγή βαίνει αυξάνουσα:
- 2009: 194.600 τόνους
- 2010: 231.000 τόνους με το χυτήριο κλειστό για δύο μήνες λόγω θανατηφόρου εργατικού ατυχήματος
- 2011 (εως και τον Οκτώβριο): 266.000 τόνους

Η εταιρεία έχει και δεύτερο εργοστάσιο στο Βόλο όπου εκεί τα μέτρα για μειωμένο ωράριο και μισθούς έγιναν δεκτά, αλλά δεν εφαρμόστηκαν γιατί λόγω της απεργίας του Ασπροπύργου το εργοστάσιο στο Βόλο έχει αναλάβει όλη την παραγωγή.

Εν τω μεταξύ στις 3 Φεβρουαρίου 2012 η εταιρεία πήρε άδεια κατασκευής μεγάλου ιδιωτικού λιμανιού μπροστά στο χαλυβουργείο, υποδηλώνοντας σχέδια για αυξημένη παραγωγή. [Πηγή]

Σχέση Σωματείου και απεργίας με το ΠΑΜΕ:
Είναι αλήθεια και ουδέποτε αποκρύφθηκε ότι ο Πρόεδρος του Σωματείου, Γιώργος Σιφωνιός, είναι μέλος του ΠΑΜΕ. Αντίστοιχα, ο συνάδελφος του Χάρης Μανώλης που συμμετέχει στην απεργία και είναι ενεργό μέλος του Σωματείου πρόσκειται στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Επίσης, στήριξη στην απεργία παρέχουν πολλοί διαφορετικοί ιδεολογικοί και πολιτικοί χώροι. Εξ' άλλου, πληροφορίες απο τους εργαζομένους μαρτυρούν ότι μέχρι πρόσφατα, πριν την έναρξη της απεργίας, το ΠΑΜΕ δεν είχε ισχυρή αντιπροσώπευση στο Σωματείο. Σε κάθε περίπτωση, η απεργία αποφασίζεται απο το Σωματείο, το οποίο σαφώς και στηρίζεται απο το ΠΑΜΕ, αλλά δεν ελέγχεται από αυτό.

Αποφάσεις του Σωματείου:
Οι αποφάσεις του Σωματείου για την κήρυξη και συνέχιση της απεργίας παίρνονται από τις Γενικές Συνελέυσεις του Σωματείου στις οποίες έχουν δικαίωμα συμμετοχής όλοι οι εργαζόμενοι στη Χαλυβουργία. Μάλιστα, μετά την κύρηξη της απεργίας ως παράνομης, έγινε νέα ψηφοφορία με αποτέλεσμα 204 ψήφους υπέρ της απεργίας και 42 κατά. Μετά από κούραση 9 μηνών δηλαδή, η συντριπτική πλειονότητα των εργαζομένων ψήφισε υπέρ της συνέχισης της απεργίας. Μετά και την επέμβαση των ΜΑΤ στην απεργία στις 19/7/2012, το Σωματείο με νέα συνέλευση στις 21/7/2012 αποφάσισε με 164 ψήφους υπέρ και 5 κατά να συνεχίσει την απεργία. [Πηγή]

Υλική και οικονομική στήριξη της απεργίας:
Οι απεργοί Χαλυβουργοί και οι οικογένειες τους προφανώς και στηρίζονται υλικά και οικονομικά κατά τη διάρκεια της απεργίας. Δε θα μπορούσαν αλλιώς να επιβιώσουν οι περισσότεροι αφού είναι λογικό κατά κανόνα να μην έχουν άλλα προσωπικά εισοδήματα πέραν του μισθού τους, ούτε να αμείβονταν ιδιαίτερα καλά την προηγούμενη περίοδο ώστε να έχουν σημαντικές οικονομίες.

Η στήριξη των απεργών γίνεται από την αλληλεγγύη του κόσμου, η οποία φτάνει σε αυτούς ως οικονομική ενίσχυση στο λογαριασμό του Σωματείου, προσφορά τροφίμων κλπ. Επίσης αλληλέγγυα σωματεία, συνδικάτα και λαϊκές συνελεύσεις συλλέγουν χρήματα και τρόφιμα για στήριξη των απεργών, όπως κάνει και το ΠΑΜΕ. Επίσης οργανώνονται εκδηλώσεις όπως γλέντια, συναυλίες αλληλεγγύης που στηρίζουν τους απεργούς. Σε κάθε περίπτωση, οποιοσδήποτε μπορεί να στηρίξει την απεργία χωρίς να εμπλακεί το ΠΑΜΕ ή άλλος συνδικαλιστικός φορέας.

Νομικό καθεστώς της απεργίας:
Στις 5/6/2012 η απεργία που είχε κηρυχθεί στις 31/10/2012 κρίθηκε παράνομη απο το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών με την αιτιολογία ότι η απόφαση για την έναρξη της απεργίας στις 31/10/2011 πάρθηκε χωρίς μυστική ψηφοφορία και χωρίς να ειδοποιηθεί 24 ώρες πριν την έναρξή της η επιχείρηση. Το τυπικό αυτό επιχείρημα ακυρώθηκε άμεσα απο νέα ψηφοφορία του Σωματείου, που αυτή τη φορά έγινε με κάλπη (το καταστατικό του Σωματείου προβλέπει ψήφιση με ανάταση χειρός ή με κάλπη) και επιβεβαίωσε τη συνέχιση της απεργίας με 204 ψήφους υπέρ και 42 κατά. Μετά την επέμβαση των ΜΑΤ στην απεργία στις 19/7/2012, το Σωματείο με νέα συνέλευση στις 21/7/2012 αποφάσισε με 164 ψήφους υπέρ και 5 κατά να συνεχίσει την απεργία. [Πηγή]

Διαπραγματεύσεις και “αδιαλλαξία” των απεργών:
Το αρχικό αίτημα των εργαζομένων ήταν να επαναπροσληφούν όλοι οι απολυμένοι και να μη γίνει μείωση ωραρίου και μισθών. Με απόφαση της 6/6/2012 το Σωματείο κατέθεσε συγκεκριμένες προτάσεις για συμβιβασμό των διαφορών (άμεση επεναπρόσληψη 40 απολυμένων (από 120) και γραπτή δέσμευση για επιστροφή των υπολοίπων σε εύλογο χρονικό διάστημα χωρίς νέες προσλήψεις) και επαναλειτουργία του εργοστασίου (πηγή). Εν τω μεταξύ, ορισμένοι εργαζόμενοι έχουν πλέον βρει άλλη δουλειά ή έχουν φτάσει σε ηλικία συνταξιοδότησης, οπότε εκ των πραγμάτων ο αριθμός των εργαζομένων έχει μειωθεί. Το Σωματείο έχει ζητήσει από τον υπουργό εργασίας Γ. Βρούτση να παρέμβει για να επιτευχθεί συμφωνία. Η απάντηση ήταν απειλές της εταιρείας για κλείσιμο του εργοστασίου, εισβολή και κατάληψη του εργοστασίου απο τα ΜΑΤ και σύλληψη απεργών. Αμέσως μετά την επέμβαση των ΜΑΤ η εταιρεία απέσυρε τις απειλές για κλείσιμο, δείχνοντας ότι ήταν μόνο αυτό, απειλές.

Επιπλέον στοιχεία:
Σχετικά με τις απολαβές των εργαζομένων στη Χαλυβουργία, πληροφορίες δίνονται σε συνέντευξη του Προέδρου του Σωματείου, Γιώργου Σιφωνιού. Ενδεικτικά, ο ίδιος με 33 χρόνια προυπηρεσίας, κυλιόμενες βάρδιες τεσσάρων ημερών, με τρία Σαββατοκύριακα και νυχτερινό παίρνει 1.450Ε. Οι νεοπροσλαμβανόμενοι (παίρνουν 42Ε μεροκάματο, δηλαδή περίπου 1000Ε μισθό. Σε τμήματα που λειτουργούν Δευτέρα με Παρασκευή (λογικά όσοι δεν δουλεύουν άμεσα στην παραγωγή χάλυβα δλδ) ένας νεοπροσληφθείς έγγαμος παίρνει σκάρτα 900 ευρώ.

Η απεργία στη Χαλυβουργία έχει πολύ λίγη, έως και μηδενική προβολή στα ΜΜΕ. Η πρώτη αναφορά σε mainstream ΜΜΕ έγινε απο τη ΝΕΤ στην 21η ημέρα της απεργίας. Συνήθως τα ΜΜΕ τη θυμούνται για να μεταφέρουν τις απειλές της επιχείρισης για κλείσιμο του εργοστασίου και για να καταγγείλουν τη “συνεργασία” ΚΚΕ – Χρυσής Αυγής (βλ. παρακάτω)

Σχέση Χρυσής Αυγής με την απεργία
Η πρώτη γνωστή “επαφή” της Χρυσής Αυγής με την απεργία ήταν στις 19/12/2011 (50 περίπου μέρες απο την αρχή της απεργίας) με μια ανακοίνωση του πυρήνα της Χρυσής Αυγής στο Βόλο με την οποία τίθεται σαφώς υπέρ του εργοδότη και κατά της απεργίας. Στη συνέχεια, ομάδα της Χρυσής Αυγής με επικεφαλής τον Ηλία Κασσιδιάρη επισκέφθηκε το εργοστάσιο του Ασπροπύργου στις 17/2/2012 (3μιση μήνες απεργίας) και εξέδωσε σχετικό βίντεοόπου ο Κασσιδιάρης ισχυρίζεται ότι ήταν στο πλευρό των απεργών απο την πρώτη στιγμή αλλά δεν μπορούσαν να τους επισκεφτούν γιατί εργάζονταν.

Η κυρία Ελένα Καταβάτη που εμφανίζεται σε τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς (κυρίως τον ΣΚΑΙ) ως πρόεδρος της Επιτροπής Αγώνα στη Χαλυβουργία ανήκει στην μειοψηφία του Σωματείου κατά της απεργίας. Συχνά ισχυρίζεται οτι αντιπροσωπεύει την πλειοψηφία των αργαζομένουν που θέλουν να δουλέψουν, αυτό όμως δεν έχει επιβεβαιωθεί στις Γενικές Συνελεύσεις.

Πρόσφατα σε ένα φορτίο με κατάλοιπα από επεξεργασία χάλυβα, που είχε φύγει από το εργοστάσιο της Ελληνικής Χαλυβουργίας στο Βελεστίνο με προορισμό τη Σαρδηνία, εντοπίστηκαν επίπεδα ραδιενέργειας που ξεπερνούν κι αυτά που ανιχνεύθηκαν σε φορτία που είχαν φύγει από την Φουκοσίμα μετά το πυρηνικό ατύχημα! (Πηγή). Το θέμα δεν αναφέρθηκε στα ΜΜΕ. Θα περίμενε κανείς πως ειδικά ο περιβαλλοντικά ευαίσθητος ΣΚΑΙ θα έβρισκε λίγο χρόνο για αυτό.

Μετά την επέμβαση των ΜΑΤ, μπήκαν συνοδεία αστυνομικών στο εργοστάσιο ορισμένοι εργαζόμενοι. Όπως επισημαίνεται στην εισήγηση στη Γενική Συνέλευση του Σωματείου στις 21/7/2012 (αμέσως μετά την επέμβαση των ΜΑΤ) οι εργάτες που δουλεύουν στην παραγωγή συνεχίζουν να απεργούν και άρα το εργοστάσιο δεν λειτουργεί πρακτικά.

Έχοντας διαβάσει τα παραπάνω είναι στο χέρι του καθενός να τα ελέγξει και να τα διασταυρώσει. Είναι επίσης στο χέρι του να σκεφτεί ποιοι και γιατί διαστρεβλώνουν ή αποκρύπτουν γεγονότα γύρω απο την απεργία.

Αν μη τι άλλο, οφείλει κανείς να είναι ενημερωμένος και προσεκτικός πριν αρχίσει να κατηγορεί και να λασπολογεί εργάτες που μετά απο 9 μήνες απεργίας επιλέγουν ακόμα να στερούνται το μεροκάματο για να συνεχίσουν τον αγώνα τους.

Γιάννης Ρ.

Πέμπτη 19 Ιουλίου 2012

Το 1646 στο Ρέθεμνος


Κάποτε πολύ παλιά, ας πούμε το 1646, σε αυτήν την πόλη με τις βοκαμβίλιες, σε αυτά τα σοκάκια που περπατάς υπήρχαν άλλοι άνθρωποι. Βενετοί ευγενείς, μπάσταρδα Ιταλών αρχόντων και ξεπεσμένοι αριστοκράτες, σταλμένοι στις αποικίες να διατηρήσουν το γόητρό τους. Γραικοβενετσιάνοι άρχοντες, παλιοί αρχοντορωμαίοι που άλλαξαν δόγμα και κατάφεραν να γραφτούν στο Libro doro
Κάποτε πολύ παλιά, ας πούμε το 1646, σε αυτήν την πόλη με τις φραγκισκανές ‘κκλησίες και τις πέτρινες καμάρες, σε αυτά τα σπίτια που ‘πισκέπτεσαι ζούσαν άλλοι άνθρωποι. Πολίτες νοτάριοι, που καταγράφουν τα πολύτιμα στους ιστορικούς έγγραφά τους, ορθόδοξοι υπηρέτες, πιστοί δούλοι στα αφεντικά τους, σχολαστικοί δικηγόροι και γιατροί, με τις επιτηδευμένες γνώσεις στα λατινικά και τα ελληνικά, τεχνίτες, γραμμένοι στις μεσαιωνικές συντεχνίες τους και ζωγράφοι, ζωγράφοι που σμίγουν στα σχέδια τους τη Δύση με την Ανατολή.
Κάποτε πολύ παλιά, ας πούμε το 1646, σε αυτήν την πόλη με το μικρό ενετικό λιμάνι και τις κρήνες του Rimonti, σ’ αυτούς τους δρόμους που χάνεσαι, ζωντάνευε ένας άλλος κόσμος. Έμποροι Γενουάτες και Βενετσιάνοι, με πλοία που φέρνουν μπαχαρικά, πολυτελή ενδύματα, σκλάβους και πολλές εμπειρίες να πουλήσουν στις αυλές της Δύσης. Μαλτινοί Ιππότες και Ιωαννίτες Ιππότες της Ρόδου, σπανιόλοι μουσκετοφόροι και γάλλοι ξιφομάχοι, καυχησιάρηδες στρατιώτες σταλμένοι από τον Πάπα να στηρίξουνε την πόλη. Πάνω από όλους οι ρέκτορες και οι δούκες, εκπρόσωποι της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας του Αγίου Μάρκου. 
Κάποτε πολύ παλιά, ας πούμε το 1646, έξω από αυτήν την πόλη με τα κλειστά τείχη και τη Φορτέτζα από ψηλά να φυλά την αποικία του Αγίου Τίτου, περίμεναν Οθωμανοί Τούρκοι με πλοία και κανόνια να πολιορκούν το Ρέθεμνος. Ένας στόλος γέμιζε τον ορίζοντα, ένας στρατός γέμιζε την ύπαιθρο και μια πόλη μικρή πέριμενε το μοιραίο τέλος.
Κάποτε πολύ παλιά, ας πούμε το 1646, σε αυτήν την πόλη με τις βοκαμβίλιες, σε αυτά τα σοκάκια που περπατάς καθόταν μπροστά στη Μικρή Παναγιά ένας Αρλεκίνος. Κάθε βράδυ ο αρχετυπικός υπηρέτης με τα μπαλώματα στη φορεσιά του έρχεται και στέκεται στο συγκεκριμένο αυτό σημείο και κινείται ρυθμικά. Χωρίς λόγια, με μιμήσεις, αργές κινήσεις και μορφασμούς παίζει το ρόλο του. Χωρίς την παρέα του, τον Πανταλόνε και τους άλλους, παίζει μοναχός του μια κωμωδία που σκεπάζεται από τις φωτιές, τις ιαχές και τις βόμβες του πολέμου. Μια κωμωδία που γίνεται το κέντρο της διασκέδασης του πολιορκημένου Ρέθεμνος, χωρίς ιρμό και σχέδιο, ο πόλεμος γεννά τον σουρεαλισμό καθώς μέσα στο θάνατο ακούγονται τα γέλια από το μοναχικό ήρωα.

Κάποτε πολύ παλιά, ας πούμε το 1646, σε αυτήν την πόλη με τις βοκαμβίλιες, σε αυτά τα σοκάκια που περπατάς καθόταν μπροστά στη Μικρή Παναγιά ένας Αρλεκίνος. Ένας Αρλεκίνος που ξέμεινε από το τελευταίο ταξίδι στην Κρήτη ενός Φλωρεντίνικου θιάσου. Κάθε βράδυ δίνει την παράστασή του και η μοναξιά και ο φόβος του χάνεται από το γέλιο και τη χαρά των γραικοβενετσιάνων Ρεθεμνιωτών. Κάθε βράδυ δίνει την παράστασή του και ξεχνά τον κόσμο των άλλων και ζει στον κόσμο της commedia delarte. Κάθε βράδυ χάνει την αίσθηση της βρώμας που αναδύεται στην πόλη και πιάνει τα αρώματα των γυναικών που έρχονται θεατές. Εκεί στο κέντρο του μικρού κόσμου που ο ίδιος φτιάχνει γίνεται ξάφνου ο άρχοντας της πόλης.

Κάποτε πολύ παλιά, ας πούμε το 1646, σε αυτήν την πόλη των Ενετών, σε αυτόν τον κόσμο του Αρλεκίνου ένα κορίτσι περνά τον δρόμο της Μεγάλης Αγοράς και στέκεται μπροστά στον Αρλεκίνο. Κάθεται εκεί και τον κοιτά. Η νύχτα φλέγεται από τις μάχες και οι δρόμοι είναι επικίνδυνοι, ο κόσμος φεύγει. Άλλοι κλέινονται στα σπίτια μετα όπλα τους, άλλοι τρέχουν στις εκκλησιές. Το κορίτσι μένει και τον κοιτά. Ο Αρλεκίνος έχει μόνο αυτή για κοινό. Ο χρόνος κυλά και τα θανατικά γιορτάζουν μέσα κι έξω από τα τείχη. Το κορίτσι μένει και τον κοιτά. Ο Αρλεκίνος συνεχίζει την παράσταση. Παίζει μόνο για αυτήν. Σε αυτόν τον κόσμο του Αρλεκίνου υπάρχει μόνο αυτή και δίνει την καλύτερή του παράσταση. Δεν παίζει ο ίδιος, αλλά οι ψυχές των ηρώων του με το σώμα του. Εναλλαγές του γρήγορου με το αργό, συνδυασμένες κινήσεις, πεσίματα και τινάγματα× διηγιέται μια ιστορία αστεία. Το κορίτσι προσηλωμένο στέκεται εκεί, τον κοιτά και γελά. Και ο κόσμος χαλά και οι Τούρκοι πατούν την πόλη. Ξεκινούν σφαγές και ματοκυλίσματα. Ο Αρλεκίνος συνεχίζει και το κορίτσι στέκεται, τον κοιτά και γελά. Και φτάνει το τέλος. Ο Αρλεκίνος μοιάζει νεκρός. Τα γκρίζα ρούχα με τα μπαλώματα είναι σκισμένα και ματωμένα. Το μακιγιαρισμένο άσπρο πρόσωπο με το χαμόγελο χαμογελά θλιβερά. Και το κορίτσι κάθεται εκεί και τον κοιτά, αλλά δεν κλαίει για τίποτα. Σκέφτεται τον Αρλεκίνο και γελά. Σκύβει και τον φυλά με το πιο γλυκό φιλί, αυτό του ύπνου και γέρνει δίπλα του.
Ένα πρωινό πολύ παλιά, ας πούμε το 1646, σε αυτήν την πόλη των Ενετών, σε αυτήν την πόλη με τις βοκαμβίλιες ένας Αρλεκίνος και ένα κορίτσι εκεί μπροστά στην Παναγιά των Αγγέλων ξυπνήσανε μέσα στο χαλασμό στην πιο ζεστή αγκαλιά.
Αυτό το πρωινό ήταν μια άλλη εποχή καινούργια για αυτούς που έζησαν. Ο κόσμος των Ενετών παραχώρησε τη θέση του στον κόσμο των Οθωμανών. Φύγανε οι φεουδάρχοι και ο κόσμος λευθερώθηκε.
Αιώνες μετά άμα πας σε αυτό το σημείο, κάτσεις στα σκαλιά της Μικρής Παναγιάς και κλείσεις τα μάτια ίσως να τους δεις να στέκονται εκεί. Ο Αρλεκίνος να παίζει και το κορίτσι να τον κοιτά και να γελά.

Δευτέρα 9 Ιουλίου 2012

Αυτοί ή εμείς;



του Σπύρου Μαρκέτου
Ο Σπύρος Μαρκέτος  συμμετέχει σήμερα, Κυριακή 8 Ιούλη, στην κεντρική εκδήλωση του 16ου αντιρατσιστικού φεστιβάλ στην Αθήνα, με τίτλο : Ρατσιστική και φασιστική βία: προκλήσεις και προοπτικές του αντιφασισμού στην Ελλάδα και την Ευρώπη, μαζί με τους Μπερνάρ Σμιτ και Έντβιν Μοντάρι, με συντονιστή τον Θανάση Κούρκουλα. Το παρακάτω κείμενο παρουσιάζει σκέψεις που θα κατατεθούν στην εκδήλωση  
Φωτογραφία από εκδήλωση στο αντιρατσιστικό φεστιβάλ
Αυτοί ή εμείς;
Η εκλογική απογείωση της Χρυσής Αυγής προκάλεσε, ακατανόητα, έκπληξη. Πώς εμφανίστηκε και πού πηγαίνει το νεοναζιστικό κόμμα, που μέσα σε μερικούς μήνες πέρασε από το 0,3 στο 7%; Εκφράζει πρόσκαιρες εθνικές παραξενιές, ή αποτυπώνει μια πανευρωπαϊκή τάση; Ήρθε για να μείνει; Μια σύντομη απάντηση στο τελευταίο ερώτημα θα ήταν πως μεγάλο μέρος από αυτές τις ψήφους είναι ψήφοι διαμαρτυρίας, δεν είναι τυχαίο όμως ότι δόθηκαν σ’ ένα φασιστικό κόμμα, και αν η αριστερά δεν κινητοποιηθεί εγκαίρως θα βρεθεί αντιμέτωπη μ’ ένα αληθινό φασιστικό κίνημα. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Για να καταλάβουμε γιατί ήρθε στο προσκήνιο ο φασισμός πρέπει πρώτα πρώτα να κοιτάξουμε το πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε. Όλες τις προηγούμενες δεκαετίες οι προσπάθειες των διάφορων Μιχαλολιάκων δεν είχαν φέρει αποτέλεσμα. Σήμερα βρήκαν απήχηση επειδή η πραγματικότητα προσώρας τους ευνοεί. Είναι πλέον χρήσιμοι στους ισχυρούς. Το πλέγμα εξουσίας στη χώρα μας εξαπέλυσε έναν αμείλικτο κοινωνικό πόλεμο. Ξέροντας ότι δεν μπορεί να κερδίσει σε συνθήκες δημοκρατίας, στήνει ένα μαζικό κίνημα, τη Χρυσή Αυγή, για να συντρίψει την αριστερά, την οποία δεν μπορεί να νικήσει το επίσημο κράτος. Οι γραβατωμένοι εγκληματίες που μας κυβερνούν σήμερα κάνοντας τα αντίθετα απ’ όσα υπόσχονταν χτες, οι ίδιοι που μέσα σε μια βδομάδα ξέχασαν την πολυδιαφημισμένη αναδιαπραγμάτευση του Μνημόνιου, φοβούνται ότι θα τούς διώξει ο δρόμος, και θέλουν τους χρυσαυγίτες ανάμεσα στον λαό και τα ελικόπτερα.
Ποιά είναι η ευρύτερη εικόνα, η ιστορική προοπτική της τραγωδίας που ζούμε; Με πρόσχημα το χρέος,[1] μεγάλες καπιταλιστικές εταιρείες αρπάζουν τον εθνικό πλούτο, δηλαδή όλα όσα έφτιαξαν γενιές και γενιές προγόνων μας, τις δημόσιες επιχειρήσεις, τις υποδομές και τους φυσικούς πόρους της χώρας. Συνάμα ισοπεδώνουν το κόστος της εργασίας, καταστρέφουν τις συντάξεις και τους στοιχειώδεις θεσμούς πρόνοιας που είχαν φτιαχτεί ως τώρα, κλείνουν σχολεία και νοσοκομεία, ξεπουλούν λιμάνια και διαλύουν πανεπιστήμια. Θέλουν στο εξής να εργαζόμαστε, όσες και όσοι δεν μεταναστεύσουμε αλλού, με μισθούς πείνας, ώστε οι ίδιες ν’ αποσπούν μεγαλύτερα κέρδη από την εκμετάλλευση του πλούτου που ως τώρα ήταν όλων μας, αλλά τώρα τον θέλουν δικό τους. Κάνοντάς μας φτωχούς γίνονται πλουσιότεροι, και το καπιταλιστικό σύστημα συνεχίζει να λειτουργεί.
Οι ίδιες εταιρείες, με τους ίδιους πάντοτε καθοδηγητές -ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Ένωση, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Παγκόσμια Τράπεζα- έχουν φέρει την ίδια κόλαση σε δεκάδες χώρες από τη δεκαετία του 1980 ως τώρα. Στη δική τους γλώσσα, την ονομάζουν ‘δομική προσαρμογή’.[2]  Με μαρξιστικούς όρους, προωθούν την πρωταρχική συσσώρευση, δηλαδή μια μορφή ληστρικής απόσπασης κεφαλαίου, ώστε να μειωθεί το κόστος της εργασίας και τελικά, αυτό ελπίζουν, να ξαναγίνει κερδοφόρος ο καπιταλισμός.[3] Ουσιαστικά προσπαθούν να δώσουν απάντηση στην κρίση του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος, η οποία σοβεί από τη δεκαετία του 1970. Αλλού επιβάλλουν το σχέδιό τους, αλλού αποτυχαίνουν. Στοχαστές του διαμετρήματος του Ιμμάνουελ Βαλλερστάιν και του Ντέηβιντ Χάρβεϋ εκτιμούν πως τελικά, συνολικά, θα αποτύχουν.[4] Για να πάρουν τη χώρα μας, όπου ο λαός αντιστέκεται, χρειάζονται τη βοήθεια του φασισμού. Ενός μαζικού κινήματος δηλαδή, που κλέβει τις οργανωτικές τεχνικές της αριστεράς και χρησιμοποιεί διαστρεβλωμένα τα συνθήματά της, προσπαθώντας να διασπάσει το λαό και να σώσει τον καπιταλισμό.
Στις συνθήκες αυτές, της πρωταρχικής συσσώρευσης, κάποιοι που φοβούνται να συγκρουστούν με τους ισχυρούς, κι επομένως δεν έλκονται από την αριστερά, εκτιμούν ότι θα διασωθούν κανιβαλίζοντας τους πιο αδύνατους. Αυτοί οι άνθρωποι μπορεί να στηρίξουν τον φασισμό. Όχι πάντοτε· μόνον όσο θεωρούν πως τούτη η πολιτική επιλογή του κανιβαλισμού δεν έχει προσωπικό κόστος. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό για τους φασίστες να δείχνουν πάντοτε πως προστατεύονται από το κράτος, πως χτυπούν όποιον θέλουν, και γενικά πως έχουν δύναμη στον δημόσιο χώρο. Όσο η αριστερά τους αφήνει να προβάλλουν τούτη την εικόνα, χάνει. Αν κινητοποιήσει εγκαίρως τον κόσμο εναντίον τους, και τους διώξει από το δρόμο, κερδίζει. Το παιχνιδι λοιπόν δεν παίζεται στο επίπεδο των ιδεών, αφού ο φασισμός δεν στηρίζεται σε ιδέες, αλλά στη μαζική κινητοποίηση και στο δρόμο, ή και στον έλεγχο του κράτους τελικά. Αυτό και μόνον αυτό διδάσκει η ιστορική εμπειρία· αν κανείς έχει υπόψη του έστω κι ένα αντίθετο παράδειγμα, ας το καταθέσει.
Γιατί ανέβηκε η Χρυσή Αυγή;
Διαψεύδοντας τους ευσεβείς πόθους κάποιων αριστερών, οι ναζιστές ενισχύθηκαν από την είσοδό τους στη βουλή. Διατηρώντας το ποσοστό τους στις εκλογές του Ιούνη, έδειξαν πως δεν είναι παροδικό φαινόμενο και δεν θα εγκαταλείψουν την πολιτική σκηνή χωρίς μάχη. Αντίθετα από το Λάος, δηλαδή το κόμμα που πρώτο νομιμοποίησε την έκφραση φασιστικών συναισθημάτων και συνθημάτων, αλλά βούλιαξε άδοξα στις φετινές εκλογές, η Χρυσή Αυγή έχει σαφή κοινωνική βάση. Εξαπλωμένη σ’ όλες τις εκλογικές περιφέρεις της χώρας, αλλά έχοντας ιδιαίτερο βάρος στα παραδοσιακά κάστρα της δεξιάς, προτιμήθηκε κατεξοχήν από άντρες. Πρόκειται κυρίως για εργοδότες και μικροϊδιοκτήτες, ανειδίκευτους και άνεργους, καθώς και μέλη των σωμάτων ασφαλείας. Από την άλλη πλευρά οι υπόλοιποι δημόσιοι υπάλληλοι, καθώς και οι εργάτες, υποαντιπροσωπεύονται ανάμεσα στους ψηφοφόρους της.[5]
 Οι ηλικίες στις οποίες βρίσκει σημαντικότερη στήριξη είναι από 25 ως 34 χρονών, ενώ στους μεγαλύτερους τα ποσοστά της μειώνονται βαθμιαία. Υστερεί όμως στο κομάτι του πληθυσμού από 18 ως 24 χρονών,[6] πράγμα που δείχνει ότι η εξέγερση του Δεκέμβρη έστρεψε τη νεολαία αριστερά και όχι δεξιά. Με δυο λόγια, η Χρυσή Αυγή προσελκύει κυρίως μεσαία και λαϊκά στρώματα που, όταν τα όνειρά τους συντρίφθηκαν από την οικονομική κρίση, στράφηκαν στην άκρα δεξιά. Βοήθησε εδώ η καταιγιστική προπαγάνδα των μέσων ενημέρωσης, ενάντια στην οποία, με ευθύνη όλων μας, ελάχιστα αντισώματα δημιούργησαν η δημόσια κουλτούρα και η σχολική παιδεία.
Φταίνε λοιπόν τα μήντια για την άνοδο του φασισμού; Με τρεις λέξεις, ναι, μεταξύ άλλων. Η ιδιωτική τηλεόραση, αλλά και το ραδιόφωνο, στα χέρια μικρών Μπερλουσκόνι και χωρίς καμιά δημοκρατική εποπτεία, αρδεύουν δεκαετίες τώρα τον κοινό νου με έναν βόρβορο ανεξέλεγκτου ρατσισμού, υστερικού εθνοκεντρισμού, ωμού σεξισμού, αντιμεταναστευτικού μίσους, οικονομικής τρομοκρατίας και καθαρής παράνοιας.[7] Ήδη προσπαθούν να παρουσιάσουν την ηγεσία της Χρυσής Αυγής σαν κανονικούς και ομαλούς ανθρώπους, όταν δεν τους μεταμορφώνουν σε τηλεπερσόνες και δεν τους αναγορεύουν είδωλα του λάιφσταϊλ. Σπάνια συζητούν τα βίαια εγκλήματα για τα οποία κατηγορούνται οι χρυσαυγίτες, ενώ ποτέ δεν δίνουνε το λόγο στα θύματά τους. Σε μια ευνομούμενη χώρα, καναλάρχες και δημοσιογράφοι θα είχαν προ πολλού κληθεί να λογοδοτήσουν για τις απροκάλυπτες επιθέσεις που εξαπολύουν ενάντια στην ελευθερία, τη δημοκρατία, κι εντέλει την ανθρωπιά. Στην Ελλάδα του Μνημόνιου επιδοτούνται από το κράτος για να εγκωμιάζουν συστηματικά μαχαιροβγάλτες και να τροφοδοτούν τον ναζισμό.
Οι μεγάλες εφημερίδες, πάλι, δεν κρατούν καλύτερη στάση. Προβάλλουν κάθε τι που μπορεί να ενισχύσει το αντιμεταναστευτικό μίσος, ενώ κρατούν κρυφές όλες εκείνες τις όψεις της πραγματικότητας που ανατρέπουν τα ρατσιστικά στερεότυπα. Για παράδειγμα, ο Συνήγορος του Πολίτη παρατηρεί φέτος έκρηξη των κρουσμάτων ρατσιστικής βίας, ενώ το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας καταγράφει εκατοντάδες τέτοια μόνο στην Αθήνα τους τελευταίους μήνες.[8] Είδατε τίποτε για όλα αυτά στον τύπο; Πολλές από τις ίδιες εφημερίδες -το Βήμα και τα Νέα, η Βραδυνή και η Εστία- στο μεσοπόλεμο εκθείαζαν συστηματικά τον Μουσσολίνι, συχνά και τον Χίτλερ. Τυχαίο; Ίσως όχι.
Οι φασίστες δεν πολλαπλασιάστηκαν έξαφνα στην Ελλάδα του 2012. Μάλλον, τα συνθήματα και οι αξίες της άκρας δεξιάς διαπότισαν βαθμιαία τη συνείδηση πολλών τα τελευταία είκοσι χρόνια, ώσπου άρχισαν να τούς μοιάζουν σαν ‘φυσικά’. Με την ασταμάτητη πλύση εγκεφάλου ένα έθνος μεταναστών, που αισθάνθηκε ότι είχε ανέβει και κάποια σκαλιά στην παγκόσμια ιεραρχία, έγινε μεταναστοφοβικό. Όταν τελικά οι πολιτικοί και οικονομικοί ιθύνοντες χρεωκόπησαν τη χώρα, και η Τρόικα επέβαλε τη βίαιη πτώχευση του λαού, εξαπλώθηκαν αισθήματα εθνικής καταδίωξης και ταπείνωσης, εικόνες παρακμής και θυματοποίησης. Όλα αυτά διευκολύνουν την άνοδο του φασισμού, όπως μας εξηγεί παραστατικά ο αμερικανός ιστορικός Ρόμπερτ Πάξτον στην εκπληκτικήΑνατομία του φασισμού, ένα βιβλίο που αξίζει οπωσδήποτε να διαβαστεί.[9]
Το δημοσκοπικό άλμα του φασισμού έγινε τον Νοέμβριο του 2011, όταν η Τρόικα ανέθεσε την κυβέρνηση στη χούντα του τραπεζίτη Παπαδήμου. Την υπουργοποίηση των στελεχών του Λάος υποδέχτηκαν με πανηγυρισμούς οι καπιταλιστές κι ένοχη σιωπή οι καθεστωτικοί διανοούμενοι. Έτσι ξαναδόθηκε πολιτική εξουσία στην παράταξη που είχε αναθρέψει την προηγούμενη εγκληματική χούντα, του 1967-1974, και κατέστρεψε την Κύπρο. Συνάμα δημιουργήθηκε πολιτικό κενό δεξιά των μνημονιακών. Καθώς η κρίση διέβρωσε τα πελατειακά δίκτυα των κυβερνητικών κομμάτων, πολλοί οπαδοί τους ψήφισαν τώρα τους ναζί που διακήρυσσαν πράγματα τα οποία οι παραδοσιακοί πολιτικοί απλώς υπαινίσσονταν. Με απλά λόγια, όταν το Πασόκ και η Νέα Δημοκρατία δεν μπορούσαν πλέον να κάνουν τις βρωμοδουλειές τους, οι φασίζοντες αυτού του τόπου εκδήλωσαν τις αληθινές τους προτιμήσεις.
Είναι ο φασισμός αντισυστημικός;
Πέρα από τα μέσα ενημέρωσης όμως και το ίδιο το κράτος νομιμοποίησε τα συνθήματα και τις πρακτικές του φασισμού. Ακόμη και πριν από την κρίση, υπουργοί του Πασόκ και της Νέας Δημοκρατίας κατηγορούσαν τους ξένους για τα πάντα, απάνθρωπα απέκλειαν την πρόσβαση των μεταναστών στη δημόσια υγεία, κι εφάρμοζαν σε βάρος των τελευταίων κάθε λογής διακρίσεις. Κράτησαν την εθνοκεντρική και συντηρητική εκδοχή της ιστορίας που διδάσκεται στα σχολεία, κι ενθάρρυναν την γκετοποίηση ολόκληρων περιοχών. Η λεγόμενη δικαιοσύνη όσο και τα εκτελεστικά όργανα αρνήθηκαν και αρνούνται να εγγυηθούν το θεμελιώδες δικαίωμα της ασφάλειας σε ντόπιους και ξένους. Ακόμη χειρότερα, πάγια διευκολύνουν και αφήνουν ατιμώρητες τις ρατσιστικές επιθέσεις, η πιο περίοπτη από τις οποίες ήταν ενάντια στην Κωνσταντίνα Κούνεβα.
Ο φασισμός στηρίζει το σύστημα και στηρίζεται από αυτό. Ο Άρειος Πάγος έκρινε ότι η Χρυσή Αυγή ως οργάνωση επιχείρησε να δολοφονήσει έναν αριστερό ιστορικό,[10] αλλά κανένα μέτρο δεν πάρθηκε εναντίον της. Κανένας εισαγγελέας δεν συγκινήθηκε και κανένας ναζί δεν διώχθηκε για το καλά τεκμηριωμένο πογκρόμ ενάντια στους μετανάστες της Αθήνας, που εκτελέστηκε τον Φεβρουάριο του 2011, αλλά είχε σχεδιαστεί χρόνια νωρίτερα.[11] Εκείνη τη μέρα οι νεοφασίστες έστειλαν σ’ ένα μόνο νοσοκομείο της Αθήνας πενήντα πέντε τραυματίες, από τους οποίους εννέα σοβαρά.[12] Ακολούθησε μια αληθινή Νύχτα των Κρυστάλλων ενάντια στα μικρομάγαζα των ξένων. Και αυτή στα ‘ψιλά’ πέρασε· δεν ασχολήθηκε μαζί της κανένας από εκείνους που μονότονα καταδικάζουν τη βία ‘απ’ όπου και αν προέρχεται’. Τέτοιοι διωγμοί εκφράζουν την άλλοτε υπόρρητη και άλλοτε ρητή πολιτική των μνημονιακών κομμάτων, όχι κάποια περιστασιακή παρέκκλιση. Καλλιεργώντας τον ρατσισμό και τον φασισμό οι ισχυροί διασπούν τους εργαζόμενους και θέτουν ουσιαστικά εκτός νόμου τις εργατικές διεκδικήσεις.
Οι στόχοι και οι πρακτικές της Χρυσής Αυγής εναρμονίζονται λοιπόν με τους στόχους και τις πρακτικές πανίσχυρων θεσμών. Για παράδειγμα, το ίδιο το κράτος ήταν εκείνο που πρώτο δαιμονοποίησε τους μετανάστες και κατάργησε στην πράξη τα δικαιώματά τους. Το ίδιο το κράτος καθιέρωσε τον επαίσχυντο όρο λαθρομετανάστες, που λαθραία θεσπίζει ένα ιδιώνυμο αδίκημα και θέτει εκτός νόμου αδύναμους ανθρώπους οι οποίοι απλώς προσπαθούν να επιβιώσουν, προστατεύοντας όπως μπορούν το απαράγραπτο δικαίωμά τους στην ύπαρξη. Το ίδιο το κράτος αρνήθκε επί δεκαετίες να εφαρμόσει την προστατευτική εργατική νομοθεσία όταν θύματα των παραβιάσεών της ήταν οι μετανάστες, προετοιμάζοντας έτσι την κατάργησή της και για τους ντόπιους μόλις η Τρόικα το ζήτησε.
Δίπλα του η Εκκλησία της Ελλάδος βολικά ξεχνά ότι αυτοαποκαλείται οικουμενική και ότι λαθρομετανάστης ήταν και ο ίδιος ο Ιησούς, αφού έκανε το αμάρτημα να γεννηθεί κάπου όπου δεν είχε βρεθεί νόμιμα. Αρνείται συστηματικά να καταδικάσει μια ακροδεξιά η οποία για να εδραιωθεί στο λαό προβάλλει, σαν ουσιαστικό στοιχείο της ταυτότητάς της, την Ορθοδοξία δίπλα δίπλα με τον ρατσισμό. Νομιμοποιεί έτσι τη Χρυσή Αυγή, που πηρε το ίδιο το όνομά της από τη βρετανική σατανιστική στοά Golden Dawn, όπου μαθήτευσε ο πιο διαβόητος σατανιστής του εικοστού αιώνα, ο Άλισταιρ Κρώουλυ, ή αλλιώς ‘666’. Μητροπολίτες υπερασπίζονται ευθαρσώς κήρυκες της κρυπτείας, ενώ ιερείς αγιάζουν γραφεία όπου σχεδιάζονται μαχαιρώματα μεταναστών. Αφού δεν ζητά το κράτος απ’ όλους αυτούς να δώσουν λόγο, θα έπρεπε τουλάχιστον να τους το απαιτήσει το ποίμνιό τους, που δεν τους ακολουθεί στο δρόμο του φασισμού.
Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η ευκολία με την οποία δικαιολογούν τις φασιστικές ενέργειες οι συντηρητικοί. Η πρόσφατη βίαιη επίθεση ενάντια σε δυο βουλευτίνες της αριστεράς, μπροστά στον τηλεοπτικό φακό, επιδοκιμάστηκε δημόσια από πολλούς δεξιούς. Ο επικεφαλής της Νέας Δημοκρατίας στη Μακεδονία, Παναγιώτης Ψωμιάδης, έσπευσε να δηλώσει πως η Χρυσή Αυγή είναι ‘αδελφική κεντροδεξιά παράταξη” με το κόμμα του,[13] χωρίς να προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις. Τα προνομιούχα στρώματα και οι παραδοσιακοί πολιτικοί βλέπουν ολοένα συχνότερα την ενίσχυση μιας ναζιστικής μαζικής οργάνωσης σαν θεμιτή απάντηση στην άνοδο της αριστεράς. Σε συνθήκες κοινωνικής διάλυσης και οικονομικής ελεύθερης πτώσης όμως το κλείσιμο του ματιού στον φασισμό μπορεί να έχει εκρηκτικές συνέπειες.
Θα ξυπνήσει εγκαίρως η αριστερά;
Η αριστερά, πάλι, υποτίμησε καταστροφικά τη φασιστική απειλή, ελπίζοντας για μυστηριώδεις λόγους, αλλά κυρίως λόγω άγνοιας και αφέλειας, ότι η τελευταία θα εξατμιζόταν από μόνη της. Η πικρή αλήθεια είναι ότι ως χθες ο Σύριζα και το ΚΚΕ δεν είχαν καν φανταστεί το πρόβλημα, αλλά και ως σήμερα δεν επεξεργάστηκαν καμιά στρατηγική για ν’ αποκρουστεί ο φασισμός· μόνον η Ανταρσύα έχει δώσει έμφαση εδώ, αλλά αριθμητικά υστερεί. Ευτυχώς υπάρχουν οι αναρχικοί, οι οποίοι ως τώρα όχι μόνο σηκώνουν το κύριο βάρος της αντιπαράθεσης με τον φασισμό στα συνθήματα, στο διαδίκτυο και στους δρόμους, αλλά και συμβάλλουν με αξιόλογες εκδόσεις στη θεωρητική συζήτηση.[14] Ο Σύριζα ως πρόσφατα θεωρούσε δεδομένη τη δημοκρατική ομαλότητα, ενώ το ΚΚΕ, απορρίπτοντας το ενιαίο μέτωπο εναντίον του φασισμού, μοιάζει αποφασισμένο να επαναλάβει όλα τα σφάλματα των γερμανών κομμουνιστών που επέτρεψαν την άνοδο του Χίτλερ.
Και τα δυο αυτά κόμματα αρνήθηκαν να κινητοποιηθούν, ενώ μπορούσαν και τούς ζητήθηκε, όταν οι χρυσαυγίτες, με την ευγενή χορηγεία των ΜΑΤ, καταλάμβαναν τον Άγιο Παντελεήμονα. Όλα αυτά τα χρόνια απαξίωσαν ακόμη και να καταδικάσουν τη στάση της αστυνομίας και να ζητήσουν ευθύνες από την ηγεσία της, τόσο για την κάλυψη που δίνει στους ναζιστές όσο και για την άρνησή της να εφαρμόσει τον νόμο όταν αυτοί χτυπούν μετανάστες. Μέχρι πολύ πρόσφατα, τα αριστερά μέσα ενημέρωσης σπάνια αναφέρονταν στο πρόβλημα, και οι δημόσιοι διανοούμενοι περί άλλα ετύρβαζαν. Ο χαμένος χρόνος εδώ δεν αναπληρώνεται εύκολα, αλλά μια καλή αρχή θα ήταν αν οι αδιάβαστες ηγεσίες και όλος ο κόσμος της αριστεράς άνοιγαν ένα εύστοχο εγχειρίδιο για τη στρατηγική και τις τακτικές καταπολέμησης του φασισμού, που εκδόθηκε πρόσφατα.[15]
Μέχρι να καταλάβουν τι συμβαίνει οι αριστερές ηγεσίες κινδυνεύουν να κάνουν καταστροφικά λάθη. Οι δυο βουλευτίνες έδειξαν ότι δυστυχώς αγνοούσαν τι είναι και πώς αντιμετωπίζονται οι ναζιστές. Πρώτα πρώτα πήγαν ανόητα να μιλήσουν με τον θεωρητικό της κρυπτείας. Μέσα στην καλή χαρά, χωρίς να υποψιάζονται με ποιόν είχαν να κάνουν και πώς έπρεπε ν’ αυτοπροστατευτούν, όπως περίπου πήγαν πρόσφατα και οι ηγέτες του Συριζα να ‘διαπραγματευτούν’ με τους νονούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ακόμη πιο θλιβερή εικόνα έδωσαν μετά τον δημόσιο ξυλοδαρμό. Η μια πρότεινε ν’ αποσύρει τη μήνυση αν της … ζητούνταν συγγνώμη, λες και είχε προσωπικό καυγαδάκι, ενώ η άλλη δεν κατέθεσε καν μήνυση, αλλά απλώς ψέλλισε ότι η απάντηση θα δοθεί στις κάλπες. Το ΚΚΕ απειλούσε ότι θα έκοβε το χέρι του κινήματος Δεν Πληρώνω, αλλά απέναντι στους φασίστες παριστάνει την κότα και αρνείται να κηρύξει μαζική κινητοποίηση. Στέλνει εισαγγελείς να κυνηγήσουν τα τρολ του διαδίκτυου, αλλά δέχεται με χριστιανική εγκαρτέρηση την ακραία σωματική βία των χρυσαυγιτών. Τονώνει έτσι άραγε τον αυτοσεβασμό, την περηφάνεια ή την αγωνιστική διάθεση της αριστεράς;
Το μήνυμα που πέρασε στην κοινωνία ο ξυλοδαρμός ήταν ότι οι ναζί χτυπούν βουλευτίνες μπροστά στα μάτια όλου του κόσμου, έπειτα τις μηνύουν, και οι τελευταίες σχεδόν τούς λεν ευχαριστώ. Επικυρώθηκε ο αυτοδιαφημιστικός τους μύθος, ότι είναι δήθεν παντοδύναμοι, και το πανελλήνιο είδε την ηγεσία της αριστεράς ανήμπορη να υπερασπιστεί ακόμη και τον εαυτό της. Η παθητικότητα της Ρένας Δούρου όσο και της Λιάνας Κανέλλη, η οποία έδειξε μεν ανθρώπινα αντανακλαστικά, αλλά πριν από το επεισόδιο χαριεντιζόταν με τον Κασιδιάρη και αμέσως μετά έσπευσε να υποβαθμίσει το ζήτημα, δίνοντας έτσι το χειρότερο δυνατό μήνυμα, ταπείνωσε την αριστερά όσο και τις γυναίκες.
Η απάντηση της κοινωνίας
Ελπίδες δίνουν ωστόσο τα ζωηρά αντανακλαστικά της ελληνικής κοινωνίας. Τους τελευταίους μήνες σε πολλά μέρη ξεπήδησαν από τα κάτω αντιφασιστικές ομάδες και μέτωπα, με ελάχιστη βοήθεια από την επίσημη αριστερά. Αυτό όμως πρέπει να αλλάξει άμεσα. Για παράδειγμα, ο Σύριζα δικαιούται από το κράτος, χάρη στην ψήφο του λαού, επιχορήγηση περίπου δεκαπέντε εκατομμυρίων ευρώ. Μπορεί να τα κρατήσει στα χρηματοκιβώτιά του, ή να τα ‘βάλει’ σε ομόλογα του δημοσίου, αλλά καλύτερα να τα χρησιμοποιήσει για να σταματήσει τα εγκλήματα που ετοιμάζει η Χρυσή Αυγή με τα τρισήμισυ εκατομμύρια που θα εισπράξει και αυτή απ’ όλους μας. Μπορούν και πρέπει να στηθούν, σε κάθε κωμόπολη και σε κάθε γειτονιά, λαϊκές κουζίνες και λαϊκά ιατρεία, ομάδες νομικής στήριξης στα θύματα των τραπεζών και αντιφασιστικά μέτωπα, αντιρατσιστικά φεστιβάλ νεολαίας, αντισυστημικά μπλογκ και κινηματογραφικές λέσχες. Ο κόσμος που θα τα κάνει όλα αυτά υπάρχει· απουσιάζει μέχρι στιγμής μόνον η θέληση των μεγάλων κομμάτων της αριστεράς να τον κινητοποιήσουν.
Ενώ δυστυχώς οι περισσότεροι  δημόσιοι διανοούμενοι σιωπούν, απλοί πολίτες έχουν αναλάβει τον αγώνα της αντιφασιστικής προπαγάνδας φτιάχνοντας ντοκυμανταίρ, γράφοντας στον τύπο και στο διαδίκτυο, οργανώνοντας συζητήσεις και ομάδες. Καθώς η αστυνομία στηρίζει συστηματικά και υποθάλπτει τους φασίστες, ενώ το κράτος και πολλοί πλούσιοι τους επιδοτούν, χρειάζεται επιτέλους να στηθούν οργανώσεις που, ενώνοντας ντόπιους και μετανάστες, θα σταματήσουν τους ναζί στα σχολεία και στους δρόμους, και θα προσφέρουν σ’ όλο τον κόσμο την ασφάλεια την οποία σήμερα το κράτος παρέχει μόνο στους μεγαλόσχημους. Καλύτερα να μη χρειαζόταν αυτό. Καλύτερα να μπορούσαν να νικηθούν οι ναζί μόνο με συζητήσεις. Αλλά δεν βρίσκεται ούτε ένα ιστορικό παράδειγμα ριζωμένου φασισμού που να ηττήθηκε χωρίς σύγκρουση στους δρομούς.[16]
Η βάση για μια πάνδημη κινητοποίηση υπέρ της δημοκρατίας κι ενάντια στον φασισμό υπάρχει. Μετά τις πρώτες εκλογές, αντιφασιστικά συλλαλητήρια, με τη συμμετοχή πολλών χιλιάδων λαού, κάθε ηλικίας κι εθνοτικής προέλευσης, έγιναν στις περισσότερες πόλεις της χώρας. Στη Νίκαια ο λαός, ντόπιοι και πρόσφυγες ενωμένοι, έκλεισε τους ναζί στα γραφεία τους, που προστατεύονταν όπως πάντοτε από τα ΜΑΤ. Τα αντιρατσιστικά φεστιβάλ σημείωσαν φέτος πρωτόγνωρη επιτυχία, και συνήθως περιλάμβαναν και συζητήσεις για τη φασιστική απειλή, ενώ αντιφασιστικές συγκεντρώσεις έγιναν σε μικρές και μεγάλες πόλεις όπως ο Βόλος, η Λάρισα και η Νάουσα.
Συνδιοργανωμένες από συνδικάτα, κοινωνικά κέντρα, ενώσεις μεταναστών, αναρχικές ομάδες και αγωνιστές και αγωνίστριες της αριστεράς, προσέλκυσαν κάθε φορά πολλές εκατοντάδες κόσμου, απ’ όλες τις τάξεις, ηλικίες και πολιτικές παρατάξεις. Συχνά μετατρέπονταν σε γιορτή. Επιζώντες της Κατοχής αφηγούνταν συγκινητικές ιστορίες αντίστασης στον φασισμό, μετανάστες κατέθεταν τις εμπειρίες τους, καθηγητές ανέλυαν στρατηγικές και τακτικές, μπάντες χάλκινων γιόρταζαν τις πολυπολιτισμικές ταυτότητες της κάθε περιοχής, και γκρουπάκια πανκ τραγουδούσαν ύμνους εξέγερσης. Η διάθεση του κόσμου για κινητοποίηση είναι φανερή· απομένει μονάχα να κάνει η αριστερά τα κατάλληλα βήματα για να την αξιοποιήσει.
Η άνοδος του φασισμού στην Ελλάδα της Τρόικας ήταν προβλέψιμη, και πράγματι προβλέφθηκε. Οι παράγοντες που την τροφοδότησαν λειτουργούν και σ’ άλλες κοινωνίες. Καθώς οι χώρες της ευρωζώνης υποκύπτουν, η μια μετά την άλλη, στην κρίση χρέους των τραπεζών που μετατράπηκε σε δημόσιο χρέος, ο φασισμός, ή κάποιο λειτουργικό του ισοδύναμο, επιστρέφει στο προσκήνιο. Η δυναμική του είναι σαφώς μικρότερη απ’ ό,τι στον Μεσοπόλεμο, αλλά μπορεί ξανά να γίνει επικίνδυνος. Αντίθετα από τότε, οι εργαζόμενοι σήμερα δεν είναι νικημένοι, κι έχουν πολύ καλύτερη οργάνωση και μόρφωση. Όταν όμως το κράτος ανέχεται τη δράση των ναζί, τα μέσα ενημέρωσης τους συμπαθούν, η δεξιά αναζητά συμμάχους στους δρόμους, και η αριστερά κοιμάται, έχουμε συνταγή καταστροφής.
Το παιχνίδι της Τρόικας με τη φωτιά στην Ελλάδα παρατράβηξε. Για ν’ απαλλαγούμε από τον φασισμό πρέπει να σταματήσουμε επιτέλους τις παρεμβάσεις της, να διώξουμε τους υποτελείς της που παράνομα κυβερνούν, και να χτίσουμε μια αληθινή δημοκρατία στη χώρα. Αλλά από μόνο του αυτό δεν αρκεί. Πρέπει επίσης να κάνουμε πολλά άλλα πράγματα που η αριστερά παραμέλησε τις τελευταίες δεκαετίες. Να εξηγήσουμε σ’ όλο τον κόσμο για ποιούς λόγους τα συνθήματα των ναζιστών είναι καταστροφικά, να κινητοποιήσουμε επιτέλους τους μαζικούς φορείς εναντίον τους, και ν’ απελευθερώσουμε τους δρόμους από το φόβο. Δεν θα έχουμε πολλές ευκαιρίες. Ή αυτοί ή εμείς.
Ο Σπύρος Μαρκέτος διδάσκει Ιστορία των Ιδεών στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ. Μια συντομότερη μορφή του άρθρου δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Guardian, στις 19 Ιούνη . Ο δεύτερος τόμος του βιβλίου του, ‘Πώς φίλησα τον Μουσσολίνι’. Τα πρώτα βήματα του ελληνικού φασισμού, κυκλοφορεί σύντομα από τις εκδόσεις Βιβλιόραμα.

[1] Μια ριζοσπαστική προσέγγιση στο επίκαιρο αυτό ζήτημα, η οποία ήδη άνοιξε εξαιρετικά γόνιμη συζήτηση στην αριστερά, έχουμε στη βραβευμένη μελέτη του ιστορικού ανθρωπολόγου David Graeber, Debt. The First 5.000 Years, Mellville House, Νέα Υόρκη 2011.
[2] Τα πολιτικά προβλήματα που προκαλεί η διαχείρισή της βλ. στις μελέτες, στηριγμένες σε συγκριτική εμπειρική έρευνα, του στελέχους του ΟΟΣΑ Christian Morrisson, Adjustment and Equity, Policy Brief No. 1, OECD 1992· και του ίδιου, The Political Feasibility of Adjustment, Policy Brief No. 13, OECD 1996, διαθέσιμες και οι δυο στο διαδίκτυο.
[3] Για τη λειτουργία της πρωταρχικής συσσώρευσης σε ιστορική προοπτική βλ. το εκπληκτικό έργο της Silvia Federici, Caliban and the Witch. Women, Body, and Primitive Accumulation, Autonomedia, Νέα Υόρκη 2004· και στα ελληνικά, Σίλβια Φεντερίτσι, Ο Κάλιμπαν και η μάγισσα. Γυναίκες, σώμα και πρωταρχική συσσώρευση, μετάφραση Λία Γυιόκα, Ίρια Γραμμένου, κ.ά.., Εκδόσεις των ξένων, Θεσσαλονίκη 2011. Για το ίδιο ζήτημα, με την έμφαση όμως να πέφτει στον τρέχοντα κύκλο περίφραξης των κοινών αγαθών, βλ. Massimo de Angelis, The Beginning of History. Value Struggles and Global Capital, Pluto Press, Λονδίνο, Ανν Άρμπορ 2007. Ενδιαφέρουσα και η συζήτηση στοΠρακτικά συνεδρίου Communismos. για την έξοδο από τον καπιταλισμό, Θεσσαλονίκη 26-29 Μαϊου 2011, Κατάληψη Φάμπρικα Υφανέτ, Θεσσαλονίκη 2012, και στο διαδίκτυο,http://www.yfanet.net/uploads/book_communismos_inter.pdf
[4]Βλ. πρόχειρα Immanuel Wallerstein, Για να καταλάβουμε τον κόσμο μας. Εισαγωγή στην ανάλυση κοσμοσυστημάτων, Θύραθεν, Θεσσαλονίκη 2009· David Harvey, Το αίνιγμα του κεφαλαίου και οι κρίσεις του καπιταλισμού, μετάφραση Πέτρος Χατζόπουλος, Καστανιώτης, Αθήνα 2011.
[5] Με τη διατύπωση του Χριστόφορου Βερναρδάκη, και μολονότι ψηφίστηκε από το ένα πέμπτο των επιχειρηματιών, δείχνει ‘λαϊκή ταξικότητα’: Χριστόφορος Βερναρδάκης, «Οι εκλογές της 17ης Ιουνίου και οι νέες τομές στο κομματικό σύστημα», στο http://www.vernardakis.gr/uplmed/File/AYGI%2024-6-2012.pdf
[6] Στο ίδιο.
[7] Για το ρόλο τους στην άνοδο του προδρομικού κόμματος της άκρας δεξιάς βλ. Δημήτρης Ψαρράς,Το κρυφό χέρι του Καρατζαφέρη, Η τηλεοπτική αναγέννηση της ελληνικής Ακροδεξιάς, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2010.
[8] Βλ. σχετικά υλικά στην επίσημη ιστοσελίδα της Ύπατης Αρμοστείας ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες,
[9] Robert O. Paxton, The Anatomy of Fascism, Penguin Books, Harmondsworth 2005· και στα ελληνικά, Ρόμπερτ Πάξτον, Η ανατομία του φασισμού, μετάφραση Κατερίνα Χαλμούκου, Κέδρος, Αθήνα 2007.
[10]Με την απόφαση 1167/2012 του Ποινικού Τμήματός του.
[11] Δημήτρης Ψαρράς, «Το πογκρόμ κατά των μεταναστών σχεδιαζόταν ήδη από το 1997», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, φ. της 22ας Μαίου 2011.
[12] Μαρία Ψαρά, «Απειλούν με πογκρόμ τους εργαζόμενους μετανάστες», Έθνος, φ. της 7ης Ιουλίου 2012.
[13] Το σχετικό βίντεο, και η απίστευτη διάψευσή του, εδώ: http://www.youtube.com/watch?v=fFrTNe5xqZQ
[14] Βλ. ιδίως, από τα πιο πρόσφατα, Sergio Bologna, Ναζισμός και εργατική τάξη. Κρίσηκράτοςπρόνοιας και αντιφασιστική βία στη Γερμανία του μεσοπολέμου,  Antifa Scripta, Αθήνα 2011.
 [15] Από τον πολύ καλό βρετανό ιστορικό Colin Sparks, Never Again! Hows and Whys of Stopping Fascism, Bookmarks, Λονδίνο 1980, και στα ελληνικά, Κόλιν Σπαρκς, Ποτέ ξανά!, Κίνηση Απελάστε τον Ρατσισμό, Αθήνα 2011. Η σύντομη αυτή μελέτη αναλύει συγκριτικά δυο μάχες που κέρδισε ο φασισμός, στη Γερμανία και την Ισπανία του 1930, και άλλες δυο που έχασε, στη Βρετανία του 1930 και του 1970-1980. Ένα βασικό της πόρισμα είναι ότι η αριστερά νικά τον φασισμό όταν δεν ακολουθεί πολιτική απομόνωσης (Γερμανία ως το 1933) ούτε εγκαταλείπει την προσπάθεια άμεσου μετασχηματισμού της κοινωνίας (Ισπανία 1936-1939), αλλά σχηματίζει ενιαία μέτωπα και δίνει τη μάχη και στα τρία επίπεδα συγχρόνως, της συνθηματολογίας, της μαζικής κινητοποίησης και του δρόμου.
[16] Στο ίδιο.

Τρίτη 3 Ιουλίου 2012

Διδάγματα από την ιστορία: Η εμπειρία της ΕΔΑ του 1958


Λέανδρος Μπόλαρης
Στις εκλογές της 11 Μάη 1958 η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ) ήρθε δεύτερο κόμμα, έγινε αξιωματική αντιπολίτευση με 24,4% των ψήφων και 78 βουλευτές. Στις μεγάλες πόλεις ήρθε πρώτο κόμμα με μεγάλες -σε κάποιες περιπτώσεις συντριπτικές- πλειοψηφίες στις εργατογειτονιές. Στη Β' Αθηνών πήρε το 46,1%, στη Β' Πειραιά το 60,8%, στην Α' Θεσσαλονίκης 43,4%.
 
Η ΕΔΑ είχε ιδρυθεί το 1951 ως συνασπισμός μικρών νόμιμων αριστερών κομμάτων. Όμως, την πολιτική και οργανωτική ηγεσία την είχε το παράνομο ΚΚΕ. Συνέχισε να την έχει όταν η ΕΔΑ μετατράπηκε σε ενιαίο κόμμα το 1956.
Λιγότερο από δέκα χρόνια είχαν περάσει από την οριστική συντριβή της Αριστεράς και του κινήματος της Αντίστασης. Το «κράτος της δεξιάς» ήταν στο απόγειό του, με την τρομοκρατία του χωροφύλακα, τα «πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων», με ένα τεράστιο νομικό οπλοστάσιο σε βάρος της αριστεράς μαζί με τη δράση κάθε είδους «παρακρατικών» μηχανισμών. Εκατοντάδες αγωνιστές ήταν ακόμα στις εξορίες και τις φυλακές. Όταν η ΕΔΑ έκανε την κεντρική προεκλογική της συγκέντρωση στην Κλαυθμώνος δεν βρέθηκε ούτε ένας ιδιοκτήτης στα γύρω κτίρια να νοικιάσει μπαλκόνι για να μιλήσει ο πρόεδρός της ο Γ. Πασαλίδης. Έτσι στήθηκε η πρώτη «εξέδρα» στην πλατεία.
 
Για την άρχουσα τάξη εκείνη η περίοδος της «πρώτης επταετίας» της ΕΡΕ ήταν πράγματι «χρυσά χρόνια». Μεγάλα κέρδη, εγγυημένη «κοινωνική γαλήνη», και όλες οι ευκαιρίες που πρόσφερε ο Ψυχρός Πόλεμος και η πρόσδεση στη Δύση για διεύρυνση της επιρροής στην ευρύτερη περιοχή. Γι’ αυτό η επιτυχία της Αριστεράς σήμανε συναγερμό σε όλα τα κέντρα της εξουσίας της: κυβέρνηση, Παλάτι, στρατός, σώματα ασφαλείας, Αμερικάνικη Πρεσβεία. Αυτή την ανησυχία έκφραζε ο Καραμανλής, ο «εθνάρχης» της δεξιάς, όταν έγραφε: «το αποτέλεσμα των εκλογών του 1958 προεκάλεσεν εις την κοινήν γνώμην ένα μούδιασμα και ανησυχίες διά το μέλλον». Από την επόμενη μέρα των εκλογών όλοι αυτοί ρίχτηκαν στην προσπάθεια να εξασφαλίσουν το «μέλλον» τους, με μια σκληρή αντεπίθεση.
 
Η επιτυχία της ΕΔΑ αντανακλούσε την αντοχή του κόσμου της Αριστεράς μετά την ήττα. Όμως, ακόμα περισσότερο, έκφραζε την άνοδο του κινήματος που τα επόμενα χρόνια θα συγκλόνιζε την Ελλάδα. Οι απεργίες είχαν αρχίσει να αυξάνονται, στα πανεπιστήμια ξεκινούσαν οι πρώτες κινητοποιήσεις, Η εκλογική νίκη έδωσε ώθηση στο κίνημα να βγει με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.
 
Όπως αναφέρει μια μελέτη για το φοιτητικό κίνημα: «Την Τρίτη και την Τετάρτη 14 Ιανουαρίου 1959 θα δημοσιευθούν ειδήσεις σχετικά με την σαρανταοκτάωρη αποχή των φοιτητών του Πανεπιστημίου Αθήνας. Η κινητοποίηση οργανώνεται από τη ΔΕΣΠΑ με αιχμή την ελλιπή χρηματοδότηση με αποτέλεσμα το Ίδρυμα να αναστείλει τις ατελείς εγγραφές των δικαιούχων φοιτητών. Το φοιτητικό κίνημα γοργά μετασχηματίζεται σε κίνημα του 1-1-4, της υπεράσπισης του ακαδημαϊκού ασύλου και των ακαδημαϊκών ελευθεριών, ενώ στις αρχές Δεκεμβρίου πλάι στο 114 θα εμφανιστεί και το σύνθημα για το 15% για τις δαπάνες για την Παιδεία».
 
Την 1η Δεκέμβρη 1960 το κέντρο της Αθήνας γίνεται πεδίο οδομαχιών ανάμεσα σε απεργούς οικοδόμους και την αστυνομία. Ένας απεργός αργότερα περιέγραφε ως εξής την εμπειρία: «Ήταν η πρώτη φορά που έμπαινα σε τέτοιο πανηγύρι. Βέβαια είχα ζήσει σε έναν εμφύλιο πόλεμο και πολύ έντονα αλλά δεν είχαμε φτάσει ποτέ σε μαζικούς αγώνες. ήταν μια άλλη πρωτόγνωρη εμπειρία, η οποία από ένα σημείο και ύστερα αισθάνεσαι να μεθάς, έτσι; Αισθάνεσαι να μεθάς, να είσαι ικανός για όλα».
 
Εργατικό κίνημα
 
Η συνέχεια ήταν ακόμα πιο δυναμική. Σε κάθε κλιμάκωση της επίθεσης από τη μεριά της κυρίαρχης τάξης, ερχόταν μια ακόμα μεγαλύτερη κλιμάκωση από τη πλευρά του κινήματος. Οι εκλογές της «βίας και νοθείας» το 1961 γιγάντωσαν το κίνημα του 1-1-4, το κίνημα των «115 σωματείων» ενάντια στους εργατοπατέρες της δεξιάς στα συνδικάτα. Η δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη τον Μάη του 1963 προκάλεσε μια έκρηξη που οδήγησε στην εκλογική συντριβή της ΕΡΕ. Όμως, ούτε η κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου του Γιώργου Παπανδρέου μπόρεσε να εκτονώσει το κίνημα.
 
Το κίνημα ανέβαινε, όμως, η εκλογική επιρροή της ΕΔΑ έπεφτε. Το 1961, στις εκλογές της «βίας και νοθείας», το ΠΑΜΕ, το «μέτωπο» της ΕΔΑ, πήρε 14,6%. Τον Νοέμβρη του 1963, στις εκλογές που την πρωτιά την παίρνει η Ένωση Κέντρου αλλά, η ΕΔΑ πήρε πάλι 14,3% των ψήφων. Στις εκλογές του Φλεβάρη του 1964 η ΕΔΑ στήριξε σε 24 εκλογικές περιφέρειες την Ενωση Κέντρου και στις υπόλοιπες απέσπασε το 11,8%.
 
Μια από τις συνηθισμένες εξηγήσεις είναι ότι τα ποσοστά του 1958 ήταν μια «εξαίρεση» αφού ο χώρος του «κέντρου» ήταν σε κρίση. Η δημιουργία της Ενωσης Κέντρου, λένε διάφορες ερμηνείες, δημιούργησε ένα «ανάχωμα» στην Αριστερά και οι ψηφοφόροι γύρισαν στο «σπίτι» τους. Δεν είναι όμως έτσι «αυτόματα» τα πράγματα.
 
Τέτοιες ερμηνείες θεωρούν την πολιτική της ΕΔΑ λίγο πολύ τη μόνη ρεαλιστική εκείνη την περίοδο. Κι όμως, ήταν μια πολιτική που καταρχήν την έκαναν συνειδητά «ουρά» της Ενωσης Κέντρου. Αυτή η πολιτική «ουράς» δεν εμφανίστηκε μόνο στις εκλογές του 1964. Για την ηγεσία της ΕΔΑ η επιτυχία του 1958 σήμαινε ότι έπρεπε να γίνει ακόμα πιο «υπεύθυνη» αντιπολίτευση. Στόχος αυτής της υπεύθυνης αντιπολίτευσης ήταν η συνεργασία με το Κέντρο. Και αυτός ο στόχος με τη σειρά του σήμαινε συγκεκριμένες επιλογές στο μαζικό κίνημα που αναπτυσσόταν.
 
Σε κάθε μέτωπο, όλα υποτάσσονταν στην επιδίωξη της συνεργασίας των «δημοκρατικών δυνάμεων». Στα πανεπιστήμια, η νεολαία της ΕΔΑ έπρεπε να παραχωρεί θέσεις στην Ενωση Κέντρου, και να δέχεται τα πολιτικά όρια που έβαζε εκείνη πχ στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Στα συνδικάτα η ανάπτυξη των εργατικών αγώνων δεν έπρεπε να διακινδυνεύσει την προσέγγιση με τους «κεντρώους» συνδικαλιστές.
 
Το αποκορύφωμα ήρθε στα Ιουλιανά του 1965. Το βασιλικό πραξικόπημα με την καθαίρεση του Γ. Παπανδρέου πυροδότησε ένα μεγαλειώδες κίνημα. Για εβδομήντα μέρες η κυρίαρχη τάξη έμεινε χωρίς κυβέρνηση. Τα «Ιουλιανά» ήταν μια φοβερή έκρηξη των «από κάτω» που απειλούσε όλο το οικοδόμημα που είχε επιβάλει η κυρίαρχη τάξη μετά τον Εμφύλιο.
 
Η ηγεσία της EΔA προσπάθησε απο την αρχή να σταματήσει τις διαδηλώσεις, στο σύνθημα για «Γενική Απεργία» έστειλε τον κομματικό μηχανισμό να πείσει τους εργάτες οτι ήταν λάθος αίτημα, κι όταν φλεγόταν η Ομόνοια κατάγγελλε τους διαδηλωτές ως «προβοκάτορες». Οι διαδηλωτές έβαζαν στόχο αυτό το οικοδόμημα, με τα συνθήματα ενάντια στη μοναρχία, όπως «Δημοψήφισμα», «η Αυλή να μαντρωθεί». Όμως, η ηγεσία της ΕΔΑ έσπευδε να επιβάλει την «αυτοσυγκράτηση», να περιορίσει τα αιτήματα στην αποκατάσταση του Παπανδρέου και της «συνταγματικής τάξης» δηλαδή του αντιδραστικού Συντάγματος του 1952.
 
Δεν ήταν συγκυριακή η στροφή της. Ακολουθούσε την εξέλιξη των Κ.Κ. στην Ευρώπη και ιδιαίτερα του Ιταλικού. Η ΕΔΑ είχε ξεκινήσει τον ιστορικό συμβιβασμό με τα κόμματα και τους θεσμούς της αστικής τάξης πολύ πριν την ανακηρύξει ο Μπερλίγκουερ το 1974.
 
Έξι μήνες μετά τα Ιουλιανά, η Εκτελεστική Επιτροπή της ΕΔΑ συνεδρίασε τον Γενάρη του 1966, εκτίμησε την κατάσταση και κατέληξε σε προτάσεις που απευθύνονταν προς τα μέλη του κόμματος και προς τις άλλες πολιτικές δυνάμεις. Αφού ζητούσε ελεύθερες εκλογές, προχωρούσε στην δημόσια διαβεβαίωση οτι δεν βάζει θέμα κατάργησης της μοναρχίας. «Η 15 Ιουλίου εδημιούργησε σάλο εις την πολιτικήν ζωήν. Αι ενέργειαι του Στέμματος έχουν θέσει εις  την συνείδηση της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού ακόμα και προβλήματα πολιτεύματος. Η ΕΔΑ παρά ταύτα,....θεωρεί, εκτιμημένης της καταστάσεως εις το σύνολον της, οτι μπορεί να συμφωνηθεί και να διακηρυχθεί απο τα πολιτικά κόμματα οτι δεν θέτουν πολιτειακόν ζήτημα..».
 
Ρεαλισμός
 
Υποτίθεται ότι αυτή η «ρεαλιστική» πολιτική έχτιζε ένα πανδημοκρατικό μέτωπο που θα αντιμετώπιζε την απειλή της δικτατορίας. Στην πραγματικότητα, έβαζε φρένο στο μόνο παράγοντα που θα μπορούσε να αποτρέψει την δικτατορία: το «πεζοδρόμιο», το κίνημα από τα κάτω. Η συνέχεια είναι γνωστή: η χούντα των συνταγματαρχών που έπιασε την ηγεσία της Αριστεράς εντελώς απροετοίμαστη.
 
Η ρίζα αυτών των συμβιβασμών ήταν η άρνηση της ηγεσίας της Αριστεράς να φτάσει την σύγκρουση μέχρι την ανατροπή μιας κυρίαρχης τάξης που αποδείκνυε κάθε μέρα ότι δεν δίσταζε μπροστά σε τίποτα για να κρατήσει την εξουσία της. Για την ΕΔΑ, και το ΚΚΕ συνολικά, η ανατροπή του καπιταλισμού δεν έμπαινε στην προοπτική του κινήματος.
 
Σήμερα οι συγκρίσεις και οι αναφορές στην ΕΔΑ ξανάρχονται στην επικαιρότητα μετά τις μεγάλες επιτυχίες της Αριστεράς στις πρόσφατες εκλογές. Ένας ολόκληρος κόσμος ελπίζει και χαίρεται γιατί βλέπει σε αυτή την επιτυχία τους αγώνες του και παίρνει θάρρος για την συνέχισή τους.
 
Αλλά δεν είναι μόνο αυτός ο τρόπος να θυμάται κανείς την ΕΔΑ και τη μεγάλη στιγμή της το 1958. Ο Δημήτρης Παπαδημούλης, δήλωνε στις 18 Ιούνη: «Ο ΣΥΡΙΖΑ/EKM ανεβαίνει γιατί ωριμάζει. “Θα τους ρημάξουμε στην νομιμότητα” όπως έλεγε ο Ηλίας Ηλιού». Ο Ηλίας Ηλιού ήταν ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΕΔΑ και η φράση του Παπαδημούλη είναι παράφραση μιας από τις πιο γνωστές «ατάκες» του στη βουλή. Η «υπεύθυνη και μαχητική αντιπολίτευση» που υπόσχεται ο ΣΥΡΙΖΑ έχει σαν πρότυπό της εκείνη της ΕΔΑ. Δηλαδή μπόλικη υπευθυνότητα και λιγοστή εως καθόλου μαχητικότητα.
 
Η διαφορά με τη δεκαετία του ’50 και του ’60 είναι ότι το εργατικό κίνημα διαθέτει πολύ μεγαλύτερη εμπειρία μαχών. Η άλλη διαφορά είναι η ύπαρξη μιας ανεξάρτητης αντικαπιταλιστικής και επαναστατικής αριστεράς με ρόλο στους αγώνες και στις πολιτικές εξελίξεις. Η ενίσχυσή της είναι η εγγύηση ότι το κίνημα δεν θα ξαναζήσει τις απογοητεύσεις και τις ήττες του παρελθόντος.
 

ΤΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, 1918-1923

Κυριακή 1 Ιουλίου 2012

Παρουσίαση – Συζήτηση της Λέσχης Ανυπότακτης Θεωρίας στη Αθήνα



Η Λέσχη σας καλεί στην πρώτη της δημόσια παρουσία στην Αθήνα
Με αφορμή την έκδοση της πρώτης μας έντυπης προσπάθειας, διοργανώνουμε μια ανοιχτή συζήτηση για να βρεθούμε μαζί με φίλους, αναγνώστες και συνοδοιπόρους σε νέα εγχειρήματα στον τύπο και το διαδίκτυο. Μια συζήτηση, χωρίς πληκτρολόγια, οθόνες και ποντίκια, με καφέδες, μπύρες και ζωντανή επαφή. Σας περιμένουμε να γνωριστούμε από κοντά και να παρέμβετε στη συζήτηση που θα κάνουμε με φίλους και συναγωνιστές.
Η «Λέσχη» (ilesxi.wordpress.com) παρουσιάζει την πρώτη της έντυπη έκδοση «Τετράδια Ανυπότακτης Θεωρίας #1». Αναρωτιέται αν “αυτός ο κόσμος που αλλάζει μας τρομάζει” και το συζητάει με μπύρες και ποτά χωρίς πληκτρολόγια και οθόνες μαζί με φίλους, αναγνώστες και συνοδοιπόρους της.
Μια συζήτηση για τις σημερινές προκλήσεις της ριζοσπαστικής σκέψης και τις νέες προσπάθειες στη θεωρία και τον πολιτισμό
Το βιβλίο θα παρουσιάσει ο Κώστας Φουρίκος
Θα παρέμβουν:
Ανδρίτσος Θάνος Λέσχη
Καρπόζηλος Κωστής Λεύγα
Καλαμπόκας Γιώργος Εκτός Γραμμής
Παλούκης Κώστας Raskolnikov
Παπαδάτος Δημοσθένης Red Notebook
Σκούφογλου Μάνος Μαρξιστική Σκέψη
Σταυρούλα Κατερίνα Παραλληλογράφος
Τσαλαπάτης Θωμάς Graucho Marxism
Χατζηστεφάνου Άρης Infowar
Θα ακολουθήσει party με μουσικές των κινημάτων από τον Μιχάλη Παπαμακάριο
Cafe Floral,
Θεμιστοκλέους 80, Πλατεία Εξαρχείων
Πέμπτη 5 Ιουλίου, 20.00
Στο χώρο θα μπορείτε να προμηθευτείτε και το βιβλίο της Λέσχης. Περισσότερα για την έκδοση εδώ.Καλή αντάμωση

πόσοι μας διάβασαν: