Από τις ιδέες στα πρόσωπα, ένα τσιγάρο δρόμο προς τον κιτρινισμό

Στα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1990, περίπου στα 1994, μαθητής τότε, είχα διαβάσει στην Ελευθεροτυπία ή Στα Νέα ένα σχόλιο το οποίο εξυμνούσε το τέλος των ιδεών. Επιτέλους γράψτε άρθρα με ονόματα, με πολλά πρόσωπα, όχι βαρετά κείμενα. Μου έχει εντυπωθεί πάρα πολύ αυτό το άρθρο και συχνά το επαναφέρω στη μνήμη μου και σκέφτομαι αυτήν την εκκληση. Σταδιακά αυτή η ευχή έγινε κυρίαρχη κουλτούρα. Οι άνθρωποι σταμάτησαν να υπάρχουν ως ιδέες, αλλά μόνο ως πρόσωπα. Η συνείδηση γίνεται ταυτότητα, οι συλλογικότητες τεράστια εγώ. Οι ιδέες και οι απόψεις εξαφανίστηκαν και φυσικά μαζί με αυτά και ο διάλογος. Κανένας πια δεν είναι σε θέση να αντιπαρατεθεί με απόψεις. Ακόμα και εάν ξεκινήσει, σύντομα καταλήγει στο προσωπικό. Καμία συλλογικότητα δεν μπορεί να λειτουργήσει πια, όλες πάσχουν από τον ατομικό κιτρινισμό. Η συλλογική ζωή βρίσκεται σε μια διαρκή κρίση την ώρα που είναι αναγκαία περισσότερο από ποτέ. Και δεν πρόκειται για τίποτε άλλο από μια πλευρά της κυρίαρχης αστικής κουλτούρας, της κουλτούρας της βαρβαρότητας. Δεν είναι τυχαίο πως με αυτόν τον τρόπο ασκείται πλέον η αστική πολιτική. Το βλέπουμε γύρω μας. Δεν υπάρχει συζήτηση παρά μόνο υστερία. Αλλά και η κριτική απέναντι στην πολιτική έχει αποπολιτικοποιηθεί. Δεν είναι η πολιτική το πρόβλημα, δηλαδή το πολιτικό σχέδιο, ο νεοφιλελευθερισμός, ο καπιταλισμός, κλπ, αλλά οι πολιτικοί το πρόβλημα. Αυτοί στοχοποιούνται ως λαμόγια. Και πάνω σε αυτήν την προσωποποίηση οικοδομείται ο αγριανθρωπισμός. Δεν είναιν τυχαίο πως ο όρος λαμόγια χρησιμοποιείται κυρίως από την άκρα δεξιά. Παρέα και η ψυχολογιοποίηση. Δεν είναι η διαφωνία, αλλά το τραύμα. Οι διαφωνούντες είναι οι τραυματισμένοι άνθρωποι. η αντιπαράθεση γίνεται πια με ψυχαναλυτικούς όρους. Δεν είναιν ο ορθός λόγος, αλλά το συναίσθημα. Και φυσικά όταν η αντιπαράθεση γίνεται με συναίσθημα και όχι με λογική, πια δεν έχουμε διάλογο, αλλά συναισθηματική σύγκρουση, συναισθηματική έκρηξη και τελικά συναισθηματική βία. Γιατί όταν πολεμάς το συναίσθημα, στοχεύεις και το συναίσθημα. Χτυπάς κάτω από την μέση. Τα χτυπήματα κάτω από τη μέση είναι πάντα συνασιθηματικά. Προσωπικά. Ναι είναι η κυρίαρχη αστική πολιτική, αλλά δυστυχώς διαπερνάει και την αριστερά. Μπορεί κανείς να βρει τις ίδιες συμπριφορές στις δικές της συλλογικότητες. Όποιος τολμήσει να διαφωνήσει ή έστω να διατυπώσει άποψη, πρέπει να έχει γερό στομάχι. Πρέπει να είναι έτοιμος για όλα. Δεν ξέρει από που θα του έρθει. Όποιος μιλάει, στοχοποιείται ως πρόσωπο και πρέπει να εξοντωθεί ως πρόσωπο. Γκρούπες και παράγοντες, αλλά ακόμα και οι απλοί ανένταχτοι αγωνιστές είναι εμποτισμένοι με την βαρβαρότητα. Η μικρή διαφωνία διογκώνεται, χάνεται ο έλεγχος και ο φίλος, ο σύντροφος γίνεται εχθρός μέσα σε μια στιγμή. Σε αυτήν την στιγμή όλα μπορούν να ειπωθούν, όλα μπορούν να γίνουν. Ο κανιβαλισμός ο ίδιος. Αγαθοί άνθρωποι μετατρέπονται σε αδίστακτους, ικανούς να οδηγήσουν κάποιον στα όριά του. Η κουλτούρα του Πρώτου Θέματος, η κουλτούρα του κιτρινισμού, είναι μια κουλτούρα που έχει διαποτίσει για τα καλά την ελληνική κοινωνία. Φοβάμαι ότι δεν μπορούμε να κάνουμε παρα πολλά. Εγώ πια αρχίζω να φοβάμαι, όχι για τους άλλους, για εμάς. Δική μας είναι η αντικανότητα. Δική μας η χρεωκοπία.