Τρίτη 5 Νοεμβρίου 2013

“Προσηλυτίζει αφελείς νέους εις τας τάξεις του κομμουνισμού” ή αλλιώς πώς η Ασφάλεια παρακολουθούσε τη Νεολαία Λαμπράκη

Έτος 1964. Ένα απόρρητο έγγραφο από την Γενική Διεύθυνση Εθνικής Ασφαλείας (ΓΔΕΑ) με γενικό τίτλο Εισηγητικόν Σημείωμα και θέμα: ‘Μετωπική Οργάνωσις «Δημοκρατική Κίνησις Νέων, Γρηγόρης Λαμπράκης», φεύγει από την Γενική Διεύθυνση Εθνικής Ασφαλείας με ταξινομητικό αριθμό Α/Α/Ι και, ημερομηνία 20 Μαρτίου. Αποστέλλεται σε άγνωστους σε εμάς παραλήπτες, έναν χρόνο περίπου μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη (28 Μαΐου 1963) και έναν μόλις χρόνο πριν το ξέσπασμα των Ιουλιανών του 1965, με σκοπό να επιστήσει την προσοχή στη δράση της οργάνωσης της νεοϊδρυθείσας Κίνησης «ΔΚΝ Γρηγόρης Λαμπράκης». Το κείμενο μέσα από τις λίγες σελίδες του (πέντε σελίδες εκτός του Καταστατικού της Κίνησης που επισυνάπτεται) αποκαλύπτει το μέγεθος του αστυνομοκρατούμενου κράτους, μέσα στο οποίο ανθούσαν ακραία συντηρητικές θέσεις, διατηρώντας ζωντανό το μετεμφυλιακό κλίμα. Το ότι το έγγραφο συντάσσεται στο πλαίσιο της ΓΔΕΑ, δείχνει ότι δεν βρισκόμαστε στην προηγούμενη περίοδο, της συνέχειας του παρακράτους που πολλές φορές γίνεται ανεκτό από την εξουσία. Αυτή τη φορά, η ίδια η εξουσία γεννά και αφομοιώνει τους παρακρατικούς μηχανισμούς. Είναι η περίοδος κατά την οποία το ίδιο το κράτος απαντά στη μαζικοποίηση του αριστερού κινήματος και των οργανώσεών του με συνθήκες «βίας και νοθείας». Το έδαφος προετοιμαζόταν για αυτό που θα επακολουθούσε αργότερα με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967, παρά το γεγονός ότι μεσολάβησαν πολλά ακόμα, γεγονότα.
Το πολυγραφημένο απόρρητο έγγραφο που βρέθηκε στα χέρια μας – ύστερα από την ευγενική προσφορά του Κωνσταντίνου Αποστολίδη αναφέρεται στη δράση της Κίνησης με την επωνυμία Δημοκρατική Κίνηση Νέων «Γρηγόρης Λαμπράκης». Με το κείμενο αυτό, μοιράζονται οδηγίες (εγχειρίδιο) προς τους ασφαλίτες, τις αστυνομικές υπηρεσίες για το τι πρέπει να κάνουν για να αντιμετωπίσουν την επικίνδυνη κατάσταση. Συγκεκριμένα, αναφέρεται στην έντονη δραστηριότητα που είχαν αναπτύξει τα μέλη της οργάνωσης την περίοδο αυτή και στη μεγάλη απήχησή της. Ο συντάκτης του κειμένου φαίνεται να είναι καλά πληροφορημένος. «Η ΔΚΝ ‘Γρηγόρης Λαμπράκης’ δεν είναι κόμμα, ούτε ανήκει σε κόμμα, καλεί όμως την πνευματική και πολιτική ηγεσία της χώρας να συμπαρασταθή στον αγώνα μας», δηλώνεται αντιγράφοντας την ιδρυτική διακήρυξη της Κίνησης.
Βρισκόμαστε ακριβώς στο χρονικό μεταίχμιο όπου η Νεολαία ΕΔΑ επιχειρεί να μαζικοποιηθεί συμμετέχοντας στην ίδρυση μιας ευρύτερης, μετωπικής θα λέγαμε σήμερα, Κίνησης, στην ΔΚΝ «Γρηγόρης Λαμπράκης». Το έγγραφο αναφέρεται στην ιδρυτική διακήρυξη της Κίνησης στις 8 Ιουνίου 1963 (λίγες μόλις μέρες μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη), όταν δημοσιεύτηκε η ιδρυτική διακήρυξη που υπογράφτηκε από 28 μέλη. Την ίδια μέρα της κηδείας του Γρηγόρη Λαμπράκη οργανώνεται στα γραφεία της ΕΔΑ συνάντηση με επικεφαλής τον Μίκη Θεοδωράκη και μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΔΑ, από την οποία έλαβε το χρίσμα να αναλάβει την πρωτοβουλία για την ίδρυσή της. Μετά τη συνάντηση δρομολογείται η συγχώνευση της Ν. ΕΔΑ και της Δημοκρατικής Κίνησης Νέων «Γρηγόρης Λαμπράκης». Ο συντάκτης του κειμένου είναι ενήμερος για τις πρωτοβουλίες της Ν. ΕΔΑ να ενταχθεί στη μαζική οργάνωση. Συγκεκριμένα, αναφέρεται σε δύο περιστατικά. Στην ομιλία του Γ. Γιάνναρου σε στελέχη της Ν. ΕΔΑ (10/9/1963), όπως και στις 1/3/1964. «Για να δουλέψουμε καλύτερα μπορούμε να βοηθήσουμε την Κίνηση Λαμπράκηδων, η οποία είναι οργάνωση εντελώς δική μας και η οποία επηρεάζει νέες πλατειές μάζες νεολαίας και μπορεί να μας προσφέρη πάρα πολλά. Ευκολώτερο είναι να έλθη ένας Νεολαίος στους Λαμπράκηδες παρά στην ΕΔΑ. Για πολλούς λόγους ο κάθε γονιός ανασκουμπώνεται όταν ακούη ΕΔΑ, ενώ όταν μιλάμε για τους Λαμπράκηδες είναι διαφορετικά».
Ο κομμουνισμός ήταν ο κίνδυνος
Η οργάνωση δεν είχε λάβει ακόμα νομική υπόσταση και θεωρήθηκε από το συντάκτη της αναφοράς επικίνδυνη για την ομαλότητα του πολιτικού συστήματος. «Η οργάνωσις δεν έχει λάβει νομικήν υπόστασιν αναγνωρισμένου κατά νόμου Σωματείου». Η τακτική της οργάνωσης είχε στόχο, να επιλέξει «τα πιο δυναμικά στελέχη, τα οποία θα προορίζονταν να διεξάγουν την κομμουνιστική προπαγάνδα». Το πρόβλημα επομένως για την κυβέρνηση και το πολιτικό σύστημα ήταν ότι τα περισσότερα μέλη της οργάνωσης εμφορούνταν «από κομμουνιστικά φρονήματα και ιδέες που απειλούσαν την πολιτική τάξη του κράτους».
Πολλές πληροφορίες συνάγονται και για την οργανωτική δομή της Κίνησης. Αρχικά στην κορυφή της βρισκόταν ένα συμβούλιο με πέντε μέλη. «Γενικός γραμματέας» είχε αναλάβει ο Μίκης Θεοδωράκης, και μέλη: οι Γρηγόρης Γιάνναρος, Θόδωρος Πάγκαλος, Ανδρέας Λεντάκης και Δημήτρης Καραχάλιος. Τα πράγματα ακόμα και για τα «ξεφτέρια» της Ασφάλειας δεν ήταν ακριβώς έτσι. Ο Μίκης είχε αναλάβει πρόεδρος της Κίνησης, ενώ γραμματέας ήταν ο Τάκης Μπενάς ο οποίος δεν συμμετείχε στο πενταμελές εκτελεστικό Συμβούλιο. Δύο μέλη προέρχονταν από το ΚΣ της Νεολαίας ΕΔΑ. Η πενταμελής επιτροπή αρχικά αναπλήρωνε τα μέλη της Ιδρυτικής Διακήρυξης και οργάνωνε το σύνολο της δουλειάς. Η διάρθρωση της οργάνωσης βασιζόταν εκτός του Εκτελεστικού Συμβουλίου, στην Νομική Επιτροπή, στην Οικονομική Επιτροπή, στην Κεντρική Εκπολιτιστική Επιτροπή και στα περιφερειακά παραρτήματα. Οι περιφερειακές οργανώσεις με τη σειρά τους διαιρούνταν σε τομείς, δυνάμεις και ομάδες. Η ανάπτυξη της οργάνωσης στην Περιφέρεια ήταν μεγάλη με 52 παραρτήματα σε όλη τη χώρα. Ψυχή της κίνησης, ήταν ο Μίκης Θεοδωράκης ο οποίος στις πρόσφατες εκλογές είχε εκλεγεί βουλευτής και ήταν σύμφωνα με τη διάκριση της ασφάλειας κομμουνιστής Γ΄ κατηγορίας,.
Η οργάνωση παραπλανά
Πέρα από την πληροφόρηση του κειμένου, υπάρχουν και ορισμένες κρίσεις του συντάκτη όσον αφορά τη διάδοση των ιδεών της οργάνωσης, επιβεβαιώνοντας την απότομη μαζικοποίησή της: «Η Κίνησις παρουσιάζει ραγδαίαν εξέλιξιν εις αριθμόν οπαδών. Τα συνθήματα, άτινα χρησιμοποιεί, συγκοινούν τους νέους, οι οποίοι, ανύποπτοι ότι πρόκειται περί κομμουνιστικής Κινήσεως, εντάσσονται εις τας τάξεις αυτής και μετά φανατισμού εργάζονται εις αυτάς».
Σκοπός της Κίνησης σύμφωνα με το επισυναπτόμενο καταστατικό της Κίνησης ήταν: «ο αγώνας για την παράλυση και διάλυση των νεοφασιστικών και παρακρατικών οργανώσεων και κομμάτων με ολοκληρωτικές και αντιδημοκρατικές τάσεις» (άρθρο 5). Το διακριτικό γνώρισμα της οργάνωσης ήταν το Ζ. Ένας από τους αναφερόμενους από τον συντάκτη 3 διακριτούς σκοπούς της οργάνωσης ήταν: «η αξιοποίησις του δυναμικού της Νεολαίας δια ποικιλομόρφου δραστηριοποιήσεως αυτής, τη υποκινήσει και καθοδηγήσει της ΕΔΑ, προς εκμετάλλευσιν παντός προσφόρου θέματος και προπαγάνδισιν των θέσεων και συνθημάτων του Κόμματος, και κατ’ επέκτασιν, των τοιούτων του ΚΚΕ και του Διεθνούς Κομμουνισμού». Στη συνέχεια ο συντάκτης αναρωτιέται: αν ο Άρειος Πάγος έχει αποφανθεί για τη νομιμότητα σχετικά με την εμφάνιση της οργάνωσης. Εάν η απάντηση σε αυτό ήταν καταφατική, αναρωτιόταν στη συνέχεια αν η οργάνωση μπορούσε να εισπράττει συνδρομές. Τέλος, καλεί σε λήψη μέτρων για τη μη περαιτέρω διείσδυση των κομμουνιστικών ιδεών στα σχολεία και στις ένοπλες δυνάμεις. Η Δημοκρατική Κίνηση Νέων «Γρηγόρης Λαμπράκης» όπως είναι γνωστό, γρήγορα στις 8 Σεπτεμβρίου 1964, συγχωνεύτηκε στην ΔΝΛ (Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη), μαζί με την νεολαία της ΕΔΑ ενώ το Ιδρυτικό της Συνέδριο έγινε τον Μάρτιο του 1965.
Στάθης Κουτρουβίδης
από την Εποχή στις 3/11/2013

Δεν υπάρχουν σχόλια:

πόσοι μας διάβασαν: