Ο Γεώργιος Γρίβας

Ο Γεώργιος Γρίβας (Λευκωσία, 5 Ιουλίου
1897 - Λεμεσός 27 Ιανουαρίου 1974) υπήρξε μια
από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες
της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας. Στο
πρόσωπό του η εθνικιστική δεξιά της Ελλάδας
και της Κύπρου βρήκε ένα ηρωικό σύμβολο
ως απάντηση στον πατριωτικό ρόλο της
αριστεράς.

Γεννήθηκε στη Χρυσαλινιώτισσα, στη
Λευκωσία της Κύπρου και μεγάλωσε
στο χωριό Τρίκωμο της επαρχίας
Αμμοχώστου. Αφού ολοκλήρωσε την πρωτοβάθμια
εκπαίδευση στο Τρίκωμο φοίτησε
στο Παγκύπριο Γυμνάσιο (1909-1915) της
Λευκωσίας. Το 1916 ήρθε στην Ελλάδα και
εντάχθηκε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων.
Το 1919 αποφοίτησε με το βαθμό του ανθυπολοχαγού
Πεζικού και συμμετείχε στη Μικρασιατική
εκστρατεία. Για τη δράση του παρασημοφορήθηκε
και προάχθηκε σε υπολοχαγό. Αργότερα,
επιλέχθηκε να φοιτήσει στη Γαλλική Ακαδημία
Πολέμου. Το 1925 προάχθηκε σε λοχαγό και
το 1935 σε ταγματάρχη. Με την έναρξη του
Β' Παγκοσμίου Πολέμου μετατέθηκε στη
διεύθυνση επιχειρήσεων του Γενικού Επιτελείου
Στρατού. Κατά την ιταλική εισβολή εναντίον
της Ελλάδας ο Γρίβας μετατέθηκε στο αλβανικό
μέτωπο, όπου και υπηρέτησε ως επιτελάρχης
της ΙΙ Μεραρχίας. Ο Γρίβας ιδεολογικά
βαφτισμένος στον φιλοβασιλισκό και συνάμα
φασιστικό μεταξικό εθνικισμό ήταν μεταξύ
εκείνων που επέλεξαν να συνεχίσουν τη
στρατιωτική τους υπηρεσία, πειθαρχώντας
στην εξουσία των κατοχικών κυβερνήσεων.
Το 1941 ίδρυσε την οργάνωση Χ με έμβλημα
ένα στέμμα πάνω από το γράμμα Χ η οποία
μέχρι το 1943 ήταν παντελώς άγνωστη. Το
1943 το ΕΑΜ του προτείνει να ενταχτεί στις
τάξεις του, αλλά ο ίδιος αρνείται. Την
ίδια περίοδο προσφέρει τις υπηρεσίες
του στο Γερμανικό Επιτελείο, αλλά δε γίνονται
αποδεκτές καθώς τον θεωρούσαν ασήμαντο.
Τελικά η οργάνωση Χ απέκτησε υπόσταση
το Φθινόπωρο του 1943 όταν οι Άγγλοι αποφάσισαν
να τη χρησιμοποιήσουν στον πόλεμο που
προετοίμαζαν εναντίον του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Έτσι
υπογράφτηκε μνημόνιο συνεργασίας και
κατά τα τέλη του πολέμου η οργάνωση ήταν
πανέτοιμη για ένοπλη δράση εναντίον των
κομμουνιστών. Κατά τα Δεκεμβριανά οι
Χίτες αποτέλεσαν την εμπροσθοφυλακή
των κυβερνητικών δυνάμεων οι οποίες υποστηρίζονταν
από τις αγγλικές δυνάμεις. Μετά τα Δεκεμβριανά
η ομάδα έγινε χώρος υποδοχής και αναβαπτισμού
όλων των ύποπτων στοιχείων που έδρασαν
την περίοδο της κατοχής σε συνεργασία
με τους κατακτητές. Για αυτό πολύ σύντομα
εξαπλώθηκε στην Αθήνα και την βόρεια
Πελ/νησο και αργότερα σε Μακεδονία και
Θράκη. Η συνολική δύναμη της ομάδας υπολογιζόταν
γύρω στα 50.000 μέλη. Με αυτές τις δυνάμεις
οι Χίτες συνέβαλλαν καταλυτικά στη λεγόμενη
Λευκή Τρομοκρατία που εξαπέλυσαν εναντίον
των αγωνιστών του ΕΛΑΣ οι παρακρατικές
δυνάμεις με την καθοδήγηση των βρετανών
και την ανοχή/σύμπραξη των φιλελεύθερων
κυβερνήσεων. Η ελευθερία που δόθηκε στην
ομάδα και η διασταλτική ερμηνεία της
έννοιας κομμουνιστής επέτρεψε στην οργάνωση
να εγκληματήσει πραγματικά σε βάρος δικαίων
και αδίκων. Η γενικευμένη αυτή πρακτική
οδήγησε τελικά στον εμφύλιο πόλεμο.

Οι Χίτες είχαν στενούς δεσμούς
με το Λαϊκό Κόμμα του Κ. Τσαλδάρη
το οποίο και χρηματοδοτούσε την
οργάνωση τόσο πριν όσο και μετά
την απελευθέρωση. Στις εκλογές του
1946 ο Γρίβας όμως συμμετείχε στις εκλογές
αυτόνομα με το κόμμα των Χιτών πιστεύοντας
ότι διαθέτει αυτοδύναμη πολιτική επιρροή.
Ο Γρίβας έλαβε το 0,080% των ψήφων γεγονός
που αποδεικνύει ότι η «Χ» δεν είχε τη
συμπάθεια του λαού. Με την έναρξη του
εμφυλίου το ελληνικό κράτος ύστερα από
την ανάληψη της κηδεμονίας του από τις
ΗΠΑ διέλυσε αυτές τις παρακρατικές οργανώσεις
που υπέθαλπε για δύο λόγους. Πρώτα απ’
όλα γιατί ήδη είχαν αποκτήσει κακό όνομα
διεθνώς και οι Αμερικάνοι δεν ήθελαν
να φανούν υποστηρίζουν τέτοιες συμμορίες.
Γι’ αυτό, άλλωστε, επέβαλαν και την παραίτηση
της κυβέρνησης της δεξιάς του Τσαλδάρη
και ανέβασαν τους Φιλελεύθερους του κέντρου.
Κι ο δεύτερος λόγος ήταν πως η Χ και οι
άλλες συμμορίες ήταν καλές μόνο για να
τρομοκρατούν άοπλους, η μαχητική τους
ικανότητα ήταν μηδαμινή. Συν τις άλλοις
αποτελούσαν τροφοδότη όπλων και εφοδίων
του ΔΣΕ, αφού τις αφόπλιζε πολύ εύκολα.

Ετσι η Χ έσβησε και τα μέλη της κατατάχτηκαν
είτε στον εθνικό στρατό, είτε στην εθνολφυλακή,
είτε στις ΜΑΥ. Ο ίδιος ο Γρίβας αποστρατεύεται
και προσπαθεί να μεταμορφώσει την ομάδα
σε πολιτικό Κόμμα. Ονόμασε το κόμμα του
Αγροτικό Κόμμα των Χιτών. Όμως καταποντίστηκε
για δεύτερη φορά στις εκλογές του 1950.
Ως ανταμοιβή για τη συμμετοχή της στον
εμφύλιο πόλεμο, το Υπουργείο Στρατιωτικών
ανακήρυξε το 1951 την Ομάδα «Χ» αντιστασιακή
οργάνωση κατά των Γερμανών.

Η αποτυχία του Γρίβα στην πολιτική
σκηνή και η ανάδειξη του κυπριακού
ζητήματος τον έστρεψε προς την
Κύπρο και την ιδέα της οργάνωσης αντάρτικου
κινήματος. Ήρθε σε επαφή με κυβερνητικούς
παράγοντες, με παράγοντες στην Κύπρο
και τον ίδιο τον Μακάριο. Το 1953 σε τρίτο
ταξίδι του στο νησί αρχίζει να οργανώνει
νέα οργάνωση με όπλα από την ομάδα «Χ».
Ο Μακάριος υποστήριζε τον περιορισμό
της δράσης σε δολιοφθορές, ενώ ο Γρίβας
ονειρευόταν κανονική αντάρτικη δράση.
Το 1954 ενεργοποιήθηκαν μια σειρά από πρώην
σημαίνοντα στελέχη της ομάδας «Χ» τα
οποία ήταν τα πλέον αγγλόφιλα. Έτσι ξεκίνησε
ένας αγώνας εναντίον της αγγλικής κατοχής
της Κύπρου. Η ΕΟΚΑ ποτέ όμως δεν κατάφερε
να συγκροτήσει σοβαρό αντάρτικο. Δεν
επέλεξε τη μαζική δράση, αλλά τις δολιοφθορές
και ο πραγματικός αριθμός δεν ξεπέρασε
ποτέ τα 300 άτομα, στην πλειονότητα μαθητές
γυμνασίου προερχόμενοι από τις χριστιανικές
νεολαίες. Ταυτόχρονα ο αγώνας της οργάνωσης
ήταν εναντίον των κομμουνιστών και των
τουρκοκύπριων καθώς θεωρήθηκαν εξαρχής
εχθροί, μάλιστα περισσότερο εχθρούς και
από τους Βρετανούς. Πρώτα ιδρύθηκε το
Εθνικό Μέτωπο Απελευθέρωσης Κύπρου και
στη συνέχεια η ΕΟΚΑ. Το πρώτο ξεκίνημα
στάθηκε όμως πολύ δύσκολο. Γρήγορα ο πρώτος
στόχος υπήρξαν οι έλληνες αστυνομικοί
που στήριζαν το καθεστώς. Αρχηγός των
εκτελέσεων ανέλαβε ο Πολύκαρπος Γιωρκάντζης.
Το 1956 η βρετανική αρχή σκληραίνει τη στάση
απέναντι στην ΕΟΚΑ και κυνηγά τον ίδιο
τον Γρίβα. Ταυτόχρονα προάγει την ιδέα
της διχοτόμησης. Τότε ξεσηκώθηκε ένας
πρωτοφανής ξεσηκωμός των ελληνοκυπρίων
υπέρ του αγώνα της ΕΟΚΑ που υποστήριζε
το αίτημα της Ένωσης όλη της νήσου με
την Ελλάδα. Σταδιακά ο Γρίβας στρέφεται
προς τη λύση της ανεξαρτησίας που προάγει
πλέον τόσο η Βρετανία όσο και ο Μακάριος.
Έτσι αποφασίζει την κατάπαυση του πυρός.
Το 1960 υπογράφεται η συνθήκη της Ζυρίχης
και η ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο Γρίβας αποχώρησε από την Κύπρο ήδη από
το 1959 επιστρέφοντας στην Ελλάδα, καθώς
ο κλοιός γύρω του είχε γίνει πολύ ασφυκτικός.
Στο αεροδρόμιο του Ελληνικού έγινε αποδεκτός
με τιμές εθνικού ήρωα. Η Βουλή προήγαγε
ομόφωνα το Γεώργιο Γρίβα από αντισυνταγματάρχη
σε αντιστράτηγο, του απένειμε ειδική
σύνταξη, καθώς επίσης και τον τιμητικό
τίτλο του "Αξίου Τέκνου της Πατρίδος".
Η Ακαδημία Αθηνών του απένειμε το Χρυσό
Μετάλλιο. Ο Γρίβας συνέχισε να αποτελεί
ουσιαστικό παράγοντα των εξελίξεων στην
κυπριακή πολιτική. Σύντομα το εθνικό
στρατόπεδο στην Κύπρο χωρίστηκε σε Γριβικούς
και Μακαριακούς. Τον Ιούνιο του 1964 τον
ξαναέστειλε η κυβέρνηση Παπανδρέου επικεφαλής
5.000 στρατιωτών και ανέλαβε την αρχηγία
των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων
και στη συνέχεια και της Εθνικής Φρουράς
με τη διστακτική συναίνεση του Μακάριου.
Το Νοέμβριο του 1967 ελληνοκυπριακές δυνάμεις
υπό τις διαταγές του Γρίβα επιτέθηκαν
στους Τουρκοκυπρίους στις περιοχές Άγιος
Θεόδωρος και Κοφίνου δυτικά της Λάρνακας,
ύστερα από εντάσεις και προκλήσεις μεταξύ
των δύο πλευρών, με αποτέλεσμα τον θάνατο
22 Τουρκοκυπρίων και ενός Ελληνοκυπρίου.
Η Τουρκία απείλησε να εισβάλει στο νησί
και η εισβολή απετράπη μόνο με ανταλλάγματα
την απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας
από την Κύπρο και την ανάκληση του Γρίβα
στην Ελλάδα. Το καλοκαίρι του 1971, όταν
οι σχέσεις του Μακαρίου με τη δικτατορία
των Συνταγματαρχών είχαν ενταθεί, επέστρεψε
κρυφά στην Κύπρο και ίδρυσε την παράνομη
οργάνωση ΕΟΚΑ Β' με στόχο την συνέχιση
του αγώνα για ένωση της Κύπρου με την
Ελλάδα ενεργώντας σε βάρος της νόμιμης
κυβέρνησης της Κύπρου. Πέθανε από καρδιακή
προσβολή στο κρυσφήγετο του στη Λεμεσό.
Η ΕΟΚΑ Β' συνέχισε τη δράση της, καθοδηγούμενη
πλέον απευθείας από την Αθήνα, και αναμίχθηκε
στο πραξικόπημα Σαμψών, το οποίο ανέτρεψε
τον Μακάριο και οδήγησε στην τουρκική
εισβολή.