Ο Αριστείδης Γκριμούτης (1860-1921) υ...

Ο Αριστείδης Γκριμούτης (1860-1921) υπήρξε ιδιότυπος σοσιαλιστής, πολιτευτής και ένας από τους πρωτοπόρους της δημοσιογραφίας στην Ηλεία. Γεννήθηκε στο Βαλτεσίνικον Ηλείας και σε μικρή ηλικία εγκαταστάθηκε στον Πύργο. Σπούδασε νομικά και ασχολήθηκε με την δημοσιογραφία. Στις αρχές της δεκαετίας του 1890 φαίνεται πως οι αναρχικές και σοσιαλιστικές ιδέες έχουν μια άνθηση στη δυτική Πελοπόννησο. Οι απόψεις τους πρέπει να είχαν κάποια απήχηση στην τοπική κοινωνία, ιδιαίτερα σε περιόδους έξαρσης του σταφιδικού ζητήματος, περιόδους γενικευμένης δυσφορίας των σταφιδοπαραγωγών απέναντι στην αναποτελεσματικότητα των αντιπροσωπευτικών τους  οργάνων και της κρατικής προστασίας απέναντι στο προϊόν. Χαρακτηριστική περίπτωση του αναρχοσοσιαλιστικού κινήματος του Πύργου αποτελεί ο Αριστείδης Γκριμούτης. Το 1890 ο Γκριμούτης εξέδωσε την εβδομαδιαία εφημερίδα Πατρομυνέτα (πρόκειται για την ονομασία μιας γαλλικής συμμορίας εγκληματιών). Πρόκειται για τη δεύτερη μακροβιότερη εφημερίδα του Πύργου (από τι ς πρώτες που εκδόθηκαν μέσα στον 19ο αιώνα) και κυκλοφόρησε -με μικρές διακοπές- από το 1890 μέχρι το 1909. Εκδιδόταν πότε στον Πύργο και πότε στην Πάτρα και από το 1897 προστέθηκε στον τίτλο της το Αδιάλλακτος. Τυπωνόταν στο τυπογραφείο «Προμηθέας» του Καρνάτσου που το διηύθυνε ο αναρχικός Π. Κοτζιάς, ο οποίος αυτο-ονομαζόταν «εργάτης του λαού», σύντροφος και συνεργάτης των Καραμπίλια και Σταυρόπουλου στην έκδοση του «Εμπρός» και της αναρχικής «Επί τα Πρόσω». Στα 1893 ο Γκριμούτης εμφανίζεται να έχει επαφές με την ομάδα που ιδρύει ο Καλλέργης στην Πάτρα, αλλά γενικά δε φαίνεται να εντάσσεται στις αναρχικές ομάδες του Πύργου. Ο Γκριμούτης ήταν λαοφιλής (πολλές φορές, εξάλλου, μιλούσε στο όνομα του «λαού»), μαχητικός και εξαιρετικά βωμολόχος. Δημοσίευε συχνότατα λίβελους ενάντια στις αρχές του τόπου, επιθέσεις κατά των οικονομικά ισχυρών, εξυμνούσε και υπεράσπιζε τους λιγότερο ευνοημένους.  Στις 21 Σεπτεμβρίου 1893, σημειώθηκε δολοφονική εναντίον του. Ο αστυνομικός κλητήρας Σμυρνιώτης του έστησε ενέδρα και τον τραυμάτισε με μαχαίρι και έπειτα κρύφτηκε στο σπίτι του δημάρχου Κρεστενίτη. Αιτία της επίθεσης ήταν η δήθεν εμπάθεια του θύματος προς την αστυνομική αρχή. Η απόπειρα δολοφονίας του προκάλεσε μεγάλη αγανάκτηση στους κατοίκους του Πύργου. Η δίκη του δράστη έγινε στις 19 Μαίου 1894 στο Κακουργιοδικείο Πάτρας. Το 1894 εγκαταστάθηκε προσωρινά στην Πάτρα, όπου, όπως και στον Πύργο, η εφημερίδα του απέκτησε πολλούς αναγνώστες και θαυμαστές και ο ίδιος έγινε πολύ δημοφιλής. Η άφιξή του μάλιστα στην Πάτρα έγινε δεκτή με μαζική συγκέντρωση την συνόδευε φιλαρμονική ορχήστρα και ζητωκραυγές του πλήθους. Το 1897, ο Γκριμούτης επέστρεψε στον Πύργο και στις 7 Σεπτεμβρίου 1897 ανακοίνωσε από την εφημερίδα του αδιάλλακτο αγώνα. Έτσι, καθώς οι στήλες της εφημερίδας αυτής από το πρώτο της φύλλο ήσαν γεμάτες επαναστατικά δημοσιεύματα, με την ανακοίνωση του διευθυντή της για την πρόσθεση στον τίτλο της λέξης «Αδιάλλακτος», φαινόταν ξεκάθαρα πλέον η «αδιαλλαξία» του στη γραμμή της εφημερίδας, που στρεφόταν εναντίον όλων, κυβερνώντων και αντιπολιτευόμενων. Στις 13 Σεπτεμβρίου 1897, η εφημερίδα κυκλοφόρησε με αντεστραμμένο τον τίτλο της, δηλαδή «Αδιάλλακτος Πατρομυνέτα», περιλαμβάνοντας ένα επαναστατικό άρθρο με τίτλο «Όλοι αναρχικοί», το οποίο αναφερόταν στον ατυχή ελληνο-τουρκικό πόλεμο του χρόνου εκείνου. Το άρθρο αυτό ξεσήκωσε το πνεύμα του λαού. Υπογραφόταν από το συντάκτη Βασίλη Θεοδωρίδη και στρεφόταν κατά των ισχυρών της γης, μετά τον ατυχή πόλεμο της Ελλάδας με την Τουρκία το 1897. Έγραφε μεταξύ άλλων. Έγραφε μεταξύ άλλων:
«Λαέ. Από ποιόν ζητάς να σε σώσει; Εμπρός! Άρπαξε τα όπλα, χρήματα υπάρχουν. Έχουσι τοιαύτα αι τράπεζες, έχουσι τοιαύτα οι πλούσιοι. Όλα είναι δικά σου. Όλα έγιναν διά της δικής σου εργασίας, διά του ιδρώτος σου, διά του αίματός σου. Πάρτα όλα, και όλα χρησιμοποιησέτα διά τον άγιον και ιερόν αγώνα σου…» Και το άρθρο τελείωνε με την προτροπή: «Εμπρός αναρχικοί όλοι. Όλοι αναρχικοί». Στο ίδιο φύλλο κατηγορούσε τον βασιλιά, τους υπουργούς, τους βουλευτές και όσους άλλους θεωρούσε ένοχους για τον «ατυχή πόλεμο του 1897 και την κατάντια του λαού». Σε άλλο άρθρο με τίτλο: «Ο Ελληνισμός κινδυνεύει να υποδουλωθεί» απαιτούσε να παραιτηθεί ο βασιλιάς και να αντικατασταθεί από τον ήρωα του πολέμου Σμολένσκι, οι αρχαιότητες να συγκεντρωθούν όλες στην Πελοπόννησο, το ίδιο οι γυναίκες, τα παιδιά και οι γέροντες, να γίνει απόβαση στον Βόλο, να καταληφθεί η Θεσσαλονίοκη κ.α. καταλήγοντας στο αίτημα «η κυβέρνησις να ανατεθή σε άνδρας επικινδύνους και τρελλούς». Στις 19 Σεπτεμβρίου 1897, η «Πατρομυνέτα Αδιάλλακτος» έφτασε στο κατακόρυφο της επαναστατικότητάς της. Κατηγόρησε ανοικτά τον βασιλιά, υπουργούς, βουλευτές και όλους όσους θεώρησε ο συντάκτης ενόχους για την αποτυχία του πολέμου, αποκαλώντας τους προδότες και φταίχτες. Περιέλαβε επίσης και μια ανοιχτή επιστολή προς το βασιλιά. Για το λόγο αυτό το φύλλο κατασχέθηκε.
Ο Αριστείδης Γκριμούτης με την επαναστατική του εφημερίδα, φαίνεται ότι έθεσε κάποιες βάσεις για τη διάδοση και εξάπλωση των γενικότερων ριζοσπαστικών ιδεών στον Πύργο και τα γύρω χωριά. Το όνομά του έγινε έτσι πολύ αγαπητό ανάμεσα στο λαό γιατί ακριβώς εξέφραζε τη φτώχεια του. Η σταφιδική κρίση, η οποία ξέσπασε στα 1890, προκάλεσε τεράστια κοινωνική αναστάτωση και γύρω στα 1899 εντάθηκε, όταν η πείνα, η τοκογλυφία και στη συνέχεια η ληστεία μάστιζε τους πληθυσμούς της Δυτικής Πελοποννήσου που ήταν και οι κύριες σταφιδοπαραγωγικές. Τεράστια σε μεγέθη συλλαλητήρια πραγματοποιήθηκαν στον Πύργο από τους κτηματίες της Ηλείας στα 1899. Έτσι, μέσα σε κλίμα ανέχειας και δυσπιστίας των κατοίκων των σταφιδοφόρων επαρχιών προς τα πολιτικά κόμματα διενεργήθηκαν οι εκλογές στις αρχές Απριλίου 1899. Την κυβέρνηση του Αλ. Ζαΐμη διαδέχεται η φιλικά προσκείμενη στο Παλάτι κυβέρνηση του Γ. Θεοτόκη, διαδόχου του Χαρ. Τρικούπη. Στην πάσχουσα Ηλεία ο λαός βρήκε όμως στο πρόσωπο του Αριστείδη Γκριμούτη το είδωλό του κατά την προεκλογική εκστρατεία. Η αθηναϊκή εφημερίδα Ακρόπολις γράφει πως ο Γκριμούτης σε πολλά χωριά της Ηλείας γινόταν δεκτός ως ο Μεσσίας και ο «Σωτήρ» των χωρικών που θα τους απάλλασσε από τους τοκογλύφους, τους κομματάρχες και τις αυθαιρεσίες και τις πιέσεις της εξουσίας. Ενώ πολλοί υποψήφιοι περιόδευσαν σε στα χωριά έφιπποι, με αμάξια ή σιδηροδρόμικώς, αυτός πέρασε από 45 χωριά περπατώντας και βγάζοντας λόγους, ενθουσιάζοντας συνεπαίρνοντας και εξεγείροντας τους χωρικούς. Ο ανταποκριτής της Ακρόπολης τον περιέγραψε ως εξής: «παραδόξου φυσιογνωμίας άνθρωπος στυγνός μελαγχολικός με οφθαλμούς βαθείς και εκφράζοντας κάτι το αποκαλυπτικόν το θεόκλητον έχει όλα τα προσόντα του μάγου δημαγωγού και δημεγέρτου υπό την καλήν σημασίαν της λέξεως. Σύρει πάντοτε μαζί του δύο σκύλους και αιωνίως λέγει προς τους χωρικούς ότι τρέχει να καταδιώξει τους λύκους, εννοών τους κομματάρχας και τους δυνάστας της επαρχίας …» (εφ. Ακρόπολις, 6075, 4/2/1899) Σε αυτές τις εκλογές έλαβε 6.000 ψήφους, πράγμα δύσκολο και ταυτόχρονα ικανοποιητικό για έναν ανεξάρτητο υποψήφιο. Το γεγονός αυτό δείχνει την ιδιαίτερα μεγάλη απόγνωση των σταφιδοκαλλιεργητών, αλλά το κλίμα που επικρατούσε στις επαρχίες. Ο Γκριμούκης παρ' όλο που δεν κατάφερε να εκλεγεί, έθετε σχεδόν σε κάθε εκλογική μάχη υποψηφιότητα είτε ως βουλευτής είτε ως δήμαρχος μέχρι και τις εκλογές της 26ης Μαρτίου του 1906 χωρίς όμως επιτυχία. Αρθρογραφούσε πάντως για τριάντα περίπου συναπτά χρόνια στις αλλεπάλληλες εκδοτικές του απόπειρες: μετά από το οριστικό κλείσιμο της Πατρομυνέτας το 1908, θα επανέλθει με τις εφημερίδες Αναγέννησις, Πανωλεθρία, και τέλος, Καταιγίς.  Η Πατρομυνέτα φιλοξένησε στις σελίδες της και άλλες ριζοσπαστικές φωνές του τόπου: ο αναρχοσοσιαλιστής Βασίλης Θεοδωρίδης, προτού εκδώσει τη δική του εφημερίδα Νέον Φως, αρθρογραφούσε σ’ αυτήν. Χαρακτηριστική της πένας του πυργιώτη εκδότη είναι  η φραστική επίθεση που επιφύλαξε στον συντάκτη της αθηναϊκής Πρωίας, όταν εκφράστηκε αρνητικά για την Πατρομυνέτα, σε πρωτοσέλιδο άρθρο με τίτλο Η Πρωία και τα περί αυτήν κοπρόσκυλα. Το 1909 αποσύρθηκε από την δημοσιογραφία και την πολιτική παρ’ όλο που είχε εξαγγείλει την έκδοση της ημερησίας εφημερίδας «Αναγέννησις». Για αυτό τον σκοπό είχε προμηθευτεί ηλεκτροκίνητο τυπογραφικό πιεστήριο. Το 1919, μετά από ένα διάστημα μακράς απουσίας, εξέδωσε την εβδομαδιαία εφημερίδα «Καταιγίς», την οποία τον επόμενο χρόνο μετονόμασε σε «Γκριμούτης». Κατά τη διάρκεια της ζωής του έζησε φτωχά αφού ποτέ δεν επεδίωξε μέσα από την δημοσιογραφία και την πολιτική να αποκτήσει περιουσία. Αξίζει να σημειωθεί ότι συγγενής του ήταν ο δημοσιογράφος και δικηγόρος Γκριμούτης που δολοφονήθηκε το 1893 μέσα από τον κλητήρα Σμυρνιώτη. Απεβίωσε από συμφόρηση στις 14 Αυγούστου του 1921 στο ξενοδοχείο Μασσαλία, στην Αθήνα.