Ο Μήτσος Παρτσαλίδης

Ο Μήτσος Παρτσαλίδης (Τραπεζούντα, 1903 ή 1905 – Αθήνα, 22 Ιουνίου 1980) υπήρξε καπνεργάτης, βουλευτής, δήμαρχος, γραμματέας του ΕΑΜ, Πρόεδρος της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης, ηγετική προσωπικότητα του ΚΚΕ και του ΚΚΕ Εσ. Γεννήθηκε στη Τραπεζούντα το 1903 ή το 1905. Ήλθε ως πρόσφυγας το 1922 στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Πτολεμαΐδα. Το 1924 εγκαταστάθηκε στην Θεσσαλονίκη και γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Α.Π.Θ. Τότε εντάχθηκε στην ΟΚΝΕ, τη νεολαία του ΚΚΕ. Προσλήφθηκε στη Δημόσια Υπηρεσία Επισιτισμού στη Καβάλα όπου και εργάσθηκε μέχρι που απολύθηκε από το καθεστώς της Δικτατορίας του Παγκάλου. Παρέμεινε όμως στην πόλη και συνέχισε να εργάζεται ως καπνεργάτης. Τότε ανέπτυξε έντονη πολιτική δράση, ιδιαίτερα ως στέλεχος στην Ένωση Καπνεργατών Καβάλας. Στα 1926 αναδείχθηκε δεύτερος γραμματέας της Οργάνωσης Μακεδονίας. Εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής τον Σεπτέμβριο του 1932, ενώ εξέτιε ποινή φυλάκισης. Τον Φεβρουάριο του 1934 εκλέχτηκε δήμαρχος Καβάλας. Για πρώτη φορά η αριστερά με εκπρόσωπο έναν κομμουνιστή και εργάτη καταλαμβάνει δημοκρατικά έναν κρατικό θεσμό. Το ριζοσπαστικό πολιτικό πρόγραμμά του ενόχλησε και φόβισε τον αστικό κόσμο με αποτέλεσμα να κηρυχθεί η εκλογή του άκυρη. Η προσπάθεια καθαίρεσής του προκάλεσε στην Καβάλα ένα πολύ δυναμικό κίνημα. Την ίδια χρονιά και ένα μήνα μετά, στο 5ο συνέδριο του ΚΚΕ, εκλέχθηκε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και στη συνέχεια του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ. Βουλευτής εκλέχτηκε για δεύτερη φορά τον Ιανουάριο του 1936, ως υποψήφιος της συμμαχίας του Παλλαϊκού Μετώπου. Με τη δικτατορία του Μεταξά αναλαμβάνει την καθοδήγηση της Κομμουνιστικής Οργάνωσης Αθήνας και τον Μάρτιο του 1938 συλλαμβάνεται και φυλακίζεται. Η κατάληψη της Ελλάδας από τα Ιταλογερμανικά στρατεύματα βρίσκει τον Παρτσαλίδη έγκλειστο στις φυλακές του στρατοπέδου του Χαϊδαρίου. Τον Μάρτιο του 1944 κατάφερε να δραπετεύσει και να διαφύγει στα βουνά της Ελεύθερης Ελλάδας. Γίνεται αμέσως μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και αναλαμβάνει γραμματέας της ΚΕ του ΕΑΜ. Βασική του θέση είναι η πολιτική δράση του κόμματος μέσα σε συνθήκες ομαλότητας, η με κάθε τρόπο επίτευξη της εθνικής ενότητας και τέλος η δημοκρατική κατάληψη της εξουσίας. Έτσι συμμετέχει στην επιτροπή που υπογράφει την συμφωνία της Βάρκιζας. Το 1945 ορίζεται γραμματέας του Συνασπισμού Κομμάτων του ΕΑΜ. Η πολιτική της συναίνεσης όμως χρεωκοπεί και αρχίζει ο εμφύλιος πόλεμος με τις δυνάμεις της αριστεράς να έχουν χάσει το προβάδισμα. Τον Ιούλιο του 1947 ο Παρτσαλίδης συνελήφθη και εκτοπίστηκε στην Ικαρία απ' όπου δύο χρόνια μετά, τον Απρίλιο του 1948, δραπέτευσε για να ενταχθεί στον ΔΣΕ. Το 1949 απομακρύνεται ο Βαφειάδης από την ηγεσία του ΔΣΕ και ο Παρτσαλίδης αναλαμβάνει να ηγηθεί της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης θέση που διατήρησε μέχρι την ολοκληρωτική ήττα του ΔΣΕ. Υποχωρεί με ήττα του Δημοκρατικού Στρατού στις Ανατολικές Δημοκρατίες και εγκαθίσταται τη Ρουμανία. Το αποτέλεσμα της ήττας προκαλεί έντονες διεργασίες στην ηγεσία του ΚΚΕ. Ο Παρτσαλίδης κατηγορεί τον Ζαχαριάδη υποστηρίζοντας ουσιαστικά τις θέσεις του Βαφειάδη και επιπλέον τον κατηγορεί ότι δεν ακολούθησε την πολιτική και τις οδηγίες της ΕΣΣΔ. Συγκαλείται η 3η Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ για να εξετάσει τις συνθήκες της ήττας. Ουσιαστικά υπήρξε μια προσπάθεια της ηγεσίας Ζαχαριάδη να επιρρίψει τις ευθύνες της ήττας σε συγκεκριμένα πρόσωπα «αθώωνοντας» συνολικά τον κομματικό μηχανισμό και τις δικές του επιλογές. Οι Βαφειάδης, Παρτσαλίδης, Καραγιώργης, Αποστόλου, Χατζής, η Χρύσα Χατζηβασιλείου, ο Μήτσος Βαστουκιανός θα αποτελέσουν τον αποδιοπομπαίο τράγο. Η δίκη ουσιαστικά αυτή είχε ως συνέπεια την απομάκρυνση του Παρτσαλίδη από κάθε θέση που κατείχε στο κόμμα και τελικά την πλήρη διαγραφή του, το 1952. Ωστόσο η αλλαγή ηγεσίας στο ΚΚΣΕ και η καθαίρεση του Ζαχαριάδη και η αλλαγή ηγεσίας στο ΚΚΕ θα σημάνει την επιστροφή του Παρτσαλίδη στο Κόμμα. Το 1956 έγινε μέλος της ΚΕ και το 1957 μέλος του ΠΓ και στη γραμματεία της ΚΕ. Τότε ξεκινάει ένας έντονος φραξιονισμός στο εσωτερικό του Κόμματος. Ο Παρτσαλίδης υποστηρίζει τους χειρισμούς του Γραφείου Εσωτερικού. Υποστηρίζει την με περιορισμένους όρους ουσιαστικά ενότητα με την Ένωση Κέντρου. Έτσι, το 1968, στην 12η Ολομέλεια του ΚΚΕ, όταν συνέβη και η διάσπασή του κόμματος, ο Παρτσαλίδης βρέθηκε με το μέρος εκείνων που διαφωνούσαν στην τότε ηγεσία του Κολιγιάννη. Έτσι ο Παρτσαλίδης αναδείχθηκε ως ένα από τα κορυφαία στελέχη που ίδρυσαν στη συνέχεια το ΚΚΕ Εσωτερικού αποτελώντας μέχρι το τέλος της ζωής του μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ Εσ. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας υπήρξε μέλος του Πατριωτικού Αντιδικτατορικού Αγώνα (ΠΑΜ) και το 1971 επέστρεψε στην Ελλάδα παράνομα στην Ελλάδα. Όμως παρακολουθούταν, συνελήφθη και φυλακίστηκε. Αποφυλακίστηκε το 1973, αλλά εξορίστηκε στη Γυάρο μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Μετά την πτώση της Χούντας συνέχισε τη δράση του μέσα από το ΚΚΕ Εσ. πρωτοστατεί στις κινήσεις για την εθνική συμφιλίωση, η οποία ξεκίνησε από τον Σεπτέμβρη του 1976, όταν με νωπή τη μνήμη από την κοινή αντιχουντική δράση, πολλοί από τους αντιμαχόμενους του Εμφυλίου κινήθηκαν με σκοπό την αναγνώριση της εθνικής αντίστασης. Δημιουργήθηκε η «Ενωμένη Εθνική Αντίσταση: κίνηση συμφιλίωσης». Ο Μήτσος Παρτσαλίδης έγραψε επίσης στα 1978 το βιβλίο Διπλή αποκατάσταση της Εθνικής Αντίστασης. Πέθανε από καρδιακή προσβολή στην Αθήνα το 1980. Τον επικήδειό του αναφώνησε ο Παν. Κανελλόπουλος αναγνωρίζοντας τα λάθη και των δύο πλευρών.