Φόρος τιμής σε έναν επαναστάτη

Ο 

Κώστας Παλούκης, Εφημερίδα των συντακτών, 11/11/2014

Με αφορμή το βιβλίο του «Μαύρη Ηπειρος» θα τιμηθεί εν ζωή ο άνθρωπος που συμμετείχε από τον ΕΛΑΣ και την Αλγερινή Επανάσταση μέχρι το συνδικαλιστικό κίνημα του ’50 και την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ
Το Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο και οι εκδόσεις Κουκκίδα οργανώνουν την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου και ώρα 7.30 μια τιμητική εκδήλωση για τον ιστορικό Δημήτρη Λιβιεράτο με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου «Μαύρη Ηπειρος». Ομιλητές θα είναι οι Κ. Γιούργος, Θ. Ζέης, Γ. Καραμπελιάς, Δ. Κατσορίδας, Δ. Ρόκος.
Ο Δημήτρης Λιβιεράτος είναι στρατευμένος στο ελληνικό εργατικό και τροτσκιστικό κομμουνιστικό κίνημα από πολύ μικρός. Την περίοδο της Κατοχής μετέχει σε μια μικρή ομάδα που αποτελεί τη Νεολαία του Επαναστατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΕΣΚΕ), το οποίο είχε ηγέτη τον Θωμά Αποστολίδη. Το εν λόγω κόμμα είχε ζητήσει να συμμετάσχει στο ΕΑΜ ως συνιστώσα του, όμως η ηγεσία του ΚΚΕ αρνήθηκε την ένταξή του. Ετσι, τα μέλη του ΕΣΚΕ προσχώρησαν στο ΕΑΜ κρύβοντας την πολιτική τους τοποθέτηση. Εκπαιδεύτηκε και αποφοίτησε από τη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών του ΕΛΑΣ, με τον βαθμό του έφεδρου ανθυπολοχαγού. Ελαβε μέρος στα Δεκεμβριανά του 1944 και ήταν επιτελής του Πρώτου Τάγματος του Τέταρτου Συντάγματος της Δεύτερης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ. Στη συνέχεια, συμμετέχει, το 1946, στο νέο ενοποιημένο τροτσκιστικό κόμμα, το Κομμουνιστικό Διεθνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΔΚΕ), τμήμα της Τέταρτης Διεθνούς, αλλά δεν αποκόβει ποτέ τις γέφυρες με την αριστερή σοσιαλδημοκρατία.
Εξορίζεται κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου, ενώ μετά την ήττα του αντιστασιακού κινήματος συνέχισε να αγωνίζεται μέσα από τις γραμμές του εργατικού κινήματος έχοντας συνδικαλιστική δράση. Συμμετείχε στο Κίνημα Ελεύθερου Συνδικαλισμού (1951) και στο Δημοκρατικό Συνδικαλιστικό Κίνημα (1955). Επαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ίδρυση του Σοσιαλιστικού Συνδέσμου Νέων το 1953. Συμμετείχε, μαζί με τον Μιχάλη Ράπτη (Πάμπλο), στην Αλγερινή Επανάσταση και ήταν από τους πρωτεργάτες της πρώτης αντιδικτατορικής οργάνωσης, το 1967, κατά της χούντας των συνταγματαρχών, με το όνομα, «Δημοκρατικές Επιτροπές Αντίστασης» (ΔΕΑ). Στη διάρκεια της δικτατορίας (1967-74) καταφεύγει στη Γερμανία. Ακολουθεί, πολιτικά, στο εσωτερικό του τεταρτοδιεθνιστικού ρεύματος τον Μιχάλη Ράπτη. Οταν, μετά τη δικτατορία, επιστρέφει στην Ελλάδα, μετέχει, κάτω ακριβώς από το ίδιο πρίσμα, στο Εκτελεστικό Γραφείο του νεοϊδρυμένου ΠΑΣΟΚ ως εκπρόσωπος της τροτσκιστικής πτέρυγάς του. Συγκεκριμένα, ήταν υπεύθυνος της Επιτροπής Διαφώτισης (ΚΕΜΕΔΙΑ), μέσω της οποίας διαχεόταν η πρόταση της αυτο-οργάνωσης και των Επιτροπών Πρωτοβουλίας. Αποχώρησε από το ΠΑΣΟΚ τον Ιούλιο του 1976.
Ετσι, παρά τη στράτευσή του στον τροτσκισμό, δεν είναι ποτέ απομονωμένος και αποκλεισμένος σε μια μικρή σέχτα. Αντίθετα, ζητά πάντα να βρίσκεται εκεί που αναπτύσσεται το δυναμικό αριστερόστροφο ρεύμα της εκάστοτε εποχής. Ο Δημήτρης Λιβιεράτος διατηρεί στενή επαφή με τμήματα του σοσιαλδημοκρατικού ρεύματος που βρίσκεται σε ανοδική πορεία τη δεκαετία του 1970. Από τη μία, η σχέση του αυτή με το μεταπολιτευτικό εργατικό κίνημα της δεκαετίας του 1970, αλλά και από την άλλη η βαριά παράδοση του ελληνικού τροτσκισμού για την κεντρικότητα του κομμουνιστικού διαφωτισμού και της μόρφωσης δίνουν στον Λιβιεράτο εκείνα τα ευαίσθητα κριτήρια ώστε να αισθανθεί ένα τεράστιο «κενό». Πιστεύει ότι οι νέοι ριζοσπαστικοποιημένοι εργάτες πρέπει να γνωρίζουν την ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος. Ετσι, κάποιες σημειώσεις και μια αρχική έρευνα από κάποια ιδεολογικά μαθήματα που λειτούργησαν σαν εφαλτήριο καταλήγουν στο πρώτο βιβλίο. Με λίγα λόγια, ένας απλός αριστερός εργάτης βιώνει ως δική του εσωτερική ανάγκη και δικό του καθήκον να επιτελέσει έναν άλλον ρόλο. Με τον ίδιο τρόπο που ένας λόγιος μιας τοπικής κοινότητας αισθάνεται την ανάγκη να γράψει την ιστορία της, ο Δημήτρης Λιβιεράτος αναλαμβάνει τον ρόλο του «λογίου» της εργατικής τάξης και ξεκινά να γράφει την ιστορία της. Η γκραμσιανή θεώρηση των πραγμάτων θα χαρακτήριζε τον Δημήτρη Λιβιεράτο ως «οργανικό διανοούμενο» της εργατικής τάξης.
To 1962 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο «Μαύρη Ηπειρος» από τις εκδόσεις Δίφρος. Πρόκειται για μια εισαγωγή στην ιστορία της Αφρικής και μια κριτική στην αποικιοκρατία, γραμμένη ακριβώς την εποχή των αφρικανικών εξεγέρσεων. Ακολουθεί το δεύτερο βιβλίο του «Η Αλγερινή Επανάσταση» επίσης από τις εκδόσεις Δίφρος το 1965. Το βιβλίο αυτό περιγράφει τις ηρωικές μάχες του λαού της Αλγερίας που «κράτησαν έναν τρομερά άνισο αγώνα έχοντας απέναντί τους έναν από τους πιο μοντέρνους στρατούς του κόσμου, με άρτιο εφοδιασμό, με πλήθος ελικόπτερα και υποστηριζόμενο από μια ισχυρή αεροπορία». Το πρώτο επανεκδόθηκε από τις εκδόσεις Κουκκίδα το 2014 και παρουσιάζεται τώρα, ενώ το δεύτερο είχε επανεκδοθεί το 2006.
Ομως το έργο που τον καθιέρωσε στις ιστορικές σπουδές είναι η τετράτομη σειρά για την ιστορία του εργατικού κινήματος. Το 1976 εκδόθηκε ο πρώτος τόμος, «Το ελληνικό εργατικό κίνημα (1918-1923)». Το 1985 οι Εναλλακτικές Εκδόσεις κυκλοφόρησαν τον δεύτερο τόμο, για την περίοδο 1923-1927, με τον νέο τίτλο «Κοινωνικοί Αγώνες στην Ελλάδα». Ακολουθεί, το 1987, ο τρίτος τόμος, για την περίοδο 1927-1932, ενώ ο τέταρτος και τελευταίος τόμος, για την περίοδο 1933-1936, κυκλοφορεί το 1994. Η σειρά φιλοδοξεί να πιάσει το νήμα από το έργο του Γιάννη Κορδάτου.
Αλλα έργα του είναι: Ιούλης ’65. Η έκρηξη (μαζί με τον Γ. Καραμπελιά). Παντελής Πουλιόπουλος. Ενας διανοούμενος επαναστάτης. Νίκος Καραγιάννης 1904-1969 (αδημοσίευτο κείμενο). Τα Συνέδρια της ΓΣΕΕ. Η Εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα (1890-1999). Το Αόρατο Εργοστάσιο της Επανάστασης (1959-1962). Ο ελληνικός τροτσκισμός. Ενα χρονικό 1923-1946 (μαζί με τους Δ. Κατσορίδα και Κ. Παλούκη). Η κίνηση των 115. Κοινωνικοί αγώνες 1962-1967. Μεγάλες ώρες της εργατικής τάξης: ΕΚΑ 1910-1916, Εργατικό ΕΑΜ 1941, ΕΡΓΑΣ 1945. Τα Πετράλωνα κάποτε. Τα Πετράλωνα που ζήσαμε.